مانور دیکس- هالپایک؛ راز تشخیص سرگیجه‌های ناگهانی

آزمایش مانور دیکس-هالپایک چیست؟

مانور دیکس-هالپایک یک روش تشخیصی است که برای شناسایی سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV) استفاده می‌شود. این آزمایش توسط پزشک برای بررسی وجود کریستال‌های جابجاشده در کانال‌های نیم‌دایره گوش داخلی انجام می‌شود که باعث سرگیجه می‌شوند.

نام کامل مانور دیکس-هالپایک

• مانور دیکس-هالپایک” (Dix-Hallpike Maneuver) 

نام‌های دیگر مانور دیکس-هالپایک

• تست دیکس-هالپایک

• مانور تشخیصی BPPV

• تست موقعیت سر

نوع نمونه مانور دیکس-هالپایک

این آزمایش نیازی به نمونه‌گیری بیولوژیکی (مثل خون یا ادرار) ندارد. در عوض، بر اساس مشاهده حرکات چشم (نیستاگموس) و گزارش بیمار از سرگیجه انجام می‌شود.

نحوه انجام مانور دیکس-هالپایک

1. بیمار روی تخت می‌نشیند و سر خود را 45 درجه به یک سمت (راست یا چپ) می‌چرخاند.

2. پزشک به سرعت بیمار را به حالت خوابیده به پشت می‌برد، به طوری که سر کمی (20-30 درجه) از لبه تخت آویزان شود.

3. پزشک حرکات چشم بیمار را برای شناسایی نیستاگموس بررسی می‌کند و از بیمار درباره احساس سرگیجه سوال می‌پرسد.

4. این مراحل برای سمت دیگر نیز تکرار می‌شود.

خطرات و عوارض انجام مانور دیکس-هالپایک

• تشدید موقت سرگیجه در طول آزمایش

• حالت تهوع یا استفراغ در موارد نادر

• ناراحتی خفیف گردن (در صورت وجود مشکلات گردنی)

این خطرات معمولاً کم و موقتی هستند.

زمان و شرایط انجام مانور دیکس-هالپایک

• زمان: این آزمایش معمولاً 5-10 دقیقه طول می‌کشد.

• شرایط: باید توسط پزشک یا متخصص آموزش‌دیده در محیط کلینیکی انجام شود. بیمار باید بتواند سر و بدن خود را حرکت دهد و از مصرف داروهای سرکوب‌کننده سرگیجه (مثل مکلیزین) قبل از آزمایش خودداری کند.

مانور دیکس-هالپایک در چه مواردی تجویز می‌شود؟

• سرگیجه مرتبط با تغییر وضعیت سر (مثل غلتیدن در تخت یا نگاه کردن به بالا)

• احساس چرخش محیط

• سرگیجه ناگهانی و کوتاه‌مدت بدون دلیل مشخص

داروها و عوامل مداخله‌گر برای انجام آزمایش مانور دیکس-هالپایک

• داروهای آرام‌بخش یا سرکوب‌کننده سیستم دهلیزی (مثل دیازپام یا مکلیزین)

• مصرف الکل قبل از آزمایش

• مشکلات گردن یا ستون فقرات که مانع حرکت سر شود

تفسیر مانور دیکس-هالپایک

• نتیجه مثبت: وجود نیستاگموس (حرکات سریع چشم) همراه با سرگیجه نشان‌دهنده BPPV است.

• نتیجه منفی: عدم وجود نیستاگموس یا سرگیجه، احتمال BPPV را رد می‌کند یا به بررسی علل دیگر نیاز دارد.

مقادیر نرمال مانور دیکس-هالپایک

در حالت طبیعی، هیچ نیستاگموس یا سرگیجه‌ای در طی مانور مشاهده نمی‌شود. وجود این علائم غیرطبیعی تلقی می‌شود و نیاز به بررسی بیشتر دارد.

سوالات رایج در رابطه با مانور دیکس-هالپایک

1. آیا این آزمایش دردناک است؟

خیر، اما ممکن است سرگیجه موقت ایجاد کند.

 

2. چه مدت طول می‌کشد؟

معمولاً کمتر از 10 دقیقه.

 

3. آیا نیاز به آمادگی خاصی دارد؟

خیر، فقط باید از مصرف برخی داروها اجتناب کرد.

 

4. آیا این آزمایش درمان هم می‌کند؟

خیر، فقط تشخیصی است و درمان جداگانه (مثل مانور اپلی) انجام می‌شود.

نکات مهم دیگری که باقی مانده است و باید بدانید

• این مانور باید توسط فرد آموزش‌دیده انجام شود تا از آسیب به گردن جلوگیری شود.

• در صورت مثبت بودن نتیجه، درمان سریع می‌تواند علائم را بهبود دهد.

• اگر سرگیجه ادامه یابد، ممکن است علل دیگری مثل مشکلات عصبی بررسی شود.

تذکر مهم

از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه‌ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.