به گزارش جام جم، از سوی دیگر حذف کامل سهمیه فرزندان هیات علمی، افزودن سهمیه برای 23 نفر از شهدای جنگ 12روزه و تمرکز ویژه بر سهمیه بومی مناطق محروم، مانند تخصیص بیش از 2000 ظرفیت پزشکی به سیستان‌وبلوچستان، معادلات پذیرش را تا حدی دگرگون کرده است.
سهمیه فرزندان اعضای هیات علمی، پر!
کنکور 1404 بدون تغییرات بزرگ در سهمیه‌ها به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود اما زنگ اصلاح آن از سال گذشته با نامه رئیس‌جمهور به صدا درآمده است. اوایل مهرماه 1403 دکتر پزشکیان در نامه‌ای به وزارتخانه‌های علوم و بهداشت، سازمان سنجش و دیگر دستگاه‌ها دستور بازنگری و ساماندهی سهمیه‌های کنکور را صادر کرد و روند تغییرات در دستور کار قرار گرفت. اگرچه هنوز تغییرات گسترده و چشمگیری اعمال نشده اما نخستین گام‌های آن به حذف کامل سهمیه فرزندان هیات علمی منجر شد. این سهمیه که قبلا سالانه به حدود 1500نفر اجازه تغییر رشته یا دانشگاه می‌داد، پس از اعتراضات و ابطال در دیوان عدالت اداری، برای همیشه حذف شد.
عبدالرسول پورعباس، رئیس سازمان سنجش در این خصوص گفت: هیچ سهمیه‌ای برای فرزندان هیات علمی در کنکور امسال وجود ندارد. این تغییر که ریشه در یکی از مصوبات شورای انقلاب فرهنگی داشت، حالا به‌عنوان گامی مثبت در جهت عدالت آموزشی به فال نیک گرفته می‌شود.
علی امرایی، عضو کمیسیون دیده‌بان شفافیت و عدالت در گفت‌وگو با جام‌جم در توضیح این سهمیه می‌گوید: براساس مصوبه شماره 735 شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب سال 1392، سهمیه‌ای برای فرزندان اعضای هیات‌علمی شامل دو نوع امتیاز تغییر رشته و نقل‌وانتقال در نظر گرفته شد. برای استفاده از این سهمیه، حد نصابی معادل 90 تا 5/92درصد نمره علمی آخرین فرد پذیرفته‌شده در دانشگاه تعیین شده بود اما در سال‌های بعد مشکلاتی ایجاد شد و برخی افراد با رتبه‌های بالا از این سهمیه برای تغییر رشته یا نقل‌وانتقال استفاده کردند. به همین دلیل این موضوع در دیوان عدالت اداری مطرح و مصوبه به‌دلیل مغایرت با قانون سه بار در هیات عمومی این دیوان باطل شد و حتی سازمان بازرسی کل کشور نیز به‌عنوان شاکی به این موضوع ورود کرد.
آن‌طور که او توضیح می‌دهد، در نهایت، مصوبه مربوط به سهمیه فرزندان اعضای هیات علمی، چه در زمینه تغییر رشته و چه در زمینه نقل‌وانتقال، به‌طور کامل لغو شد.بنابراین درحال‌حاضر، هیچ سهمیه‌ای تحت عنوان فرزندان اعضای هیات علمی در دفترچه کنکور وجود ندارد و این افراد از هیچ امتیازی برای تغییر رشته یا نقل‌وانتقال برخوردار نیستند.
سهمیه ایثارگران، پابرجا
در مقابل، سهمیه ایثارگران و خانواده شهدا همچنان پابرجاست و ایثارگران بالای 25درصد جانبازی باید حداقل 70 درصد نمره آخرین فرد پذیرفته‌شده در گزینش آزاد را کسب کنند، رزمندگان 75 درصد و خانواده شهدا 85 درصد که در رشته‌هایی مثل دندانپزشکی حتی سختگیرانه‌تر است. نکته اما اعمال ظرفیت مازاد است؛ اگر دانشگاهی 200 صندلی داشته باشد، با سهمیه به 205 تبدیل می‌شود و داوطلبی جای دیگری را نمی‌گیرد. تنها تصمیم جدیدی که امسال در این زمینه گرفته شد، اختصاص سهمیه برای خانواده شهدا و جانبازان «جنگ 12روزه» بود که بنابر اعلام هاشم صابریان، مدیرکل آموزش بنیاد شهید و امور ایثارگران، این سهمیه برای 23 نفر از فرزندان شهدا جهت ورود به دانشگاه‌ها اعمال شده است.
البته این به معنای عدم تغییر آن در آینده نیست، چراکه به گفته امرایی، در یک سال‌ونیم گذشته تغییراتی در بحث سهمیه ایثارگران و خانواده شهدا در جریان بوده است واین موضوع بین دولت، شورای عالی انقلاب فرهنگی و شخص رئیس‌جمهور در حال بررسی است. وزیر علوم و وزیر بهداشت نیز پیشنهادهای خود را در این زمینه ارائه کرده‌اند، اما تاکنون نتیجه قطعی اعلام نشده است. مشاور عالی وزیر بهداشت نیز دیروز از اصلاح سهمیه‌های کنکور در رشته‌های علوم پزشکی خبر داد و از داوطلبان خواست منتظر اصلاحیه سازمان سنجش باشند. آن‌طور که عضو دیده‌بان شفافیت و عدالت توضیح می‌دهد، درحال‌حاضر، برای پذیرش در این سهمیه حد نصابی تعیین شده است؛ اگر فردی این حدنصاب را کسب کند و ظرفیت خالی وجود داشته باشد، می‌تواند پذیرفته شود اما اگر ظرفیت پر شده باشد، حتی با کسب حد نصاب، پذیرش انجام نخواهد شد. البته فرزندان شهدا و ایثارگران، علاوه بر سهمیه خاص خود، در سهمیه مناطق (منطقه یک، 2 یا 3) نیز گزینش می‌شوند.
عضو دیده‌بان شفافیت و عدالت در این‌باره می‌گوید: درواقع اگر فردی در سهمیه ایثارگران پذیرفته نشود، همچنان می‌تواند در سهمیه منطقه‌ای خود شانس پذیرش داشته باشد و این سازوکار تضمین می‌کند که حقوق این افراد مورد تضییع قرار نگیرد.
البته امرایی تاکید می‌کند که اصلاح در این سهمیه باید به‌گونه‌ای باشد که هم شأن علمی کشور حفظ شود و هم خدمات و رشادت‌های ایثارگران و خانواده شهدا مورد احترام قرار گیرد، چون هدف این است که سهمیه‌ها به شکلی عادلانه و متعادل اعمال شوند تا جامعه بتواند به بهترین نحو از آن بهره‌مند شود.
تغییر جهت سهمیه‌های بومی
سهمیه تعهد بومی یکی از سیاست‌های کلیدی در کنکور است که براساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی با هدف توزیع عادلانه فرصت‌های آموزشی و تأمین نیروی انسانی متخصص در مناطق محروم طراحی شده است. این سهمیه مربوط به ظرفیت پذیرش در دانشگاه‌ها به نفع متقاضیان بومی مناطق محروم و کمترتوسعه‌یافته است و در قبال آن، دانش‌آموختگان متعهد می‌شوند پس ازفارغ‌التحصیلی، به مدت چند برابرطول تحصیل خود، درمناطق تعیین‌شده خدمت کنند.درگذشته سهمیه‌ها براساس آمار و ارقام به استان‌های محروم اختصاص می‌یافت اما امسال به نظر می‌رسد تمرکز این سهمیه‌ها به سمت برخی استان‌ها تغییر کرده است. به‌عنوان‌مثال، بیش از 2000 دانشجوی پزشکی به استان سیستان‌وبلوچستان تخصیص داده شده است! اگرچه این سهمیه گامی برای جبران محرومیت‌هاست اما تمرکز بیش از حد روی برخی استان‌ها و نگرانی از کیفیت، صدای اعتراض داوطلبان را بلند کرده است.
امرایی دراین‌باره توضیح می‌دهد براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، افزایش ظرفیت پذیرش در این مناطق باید اجرایی شودواین سهمیه‌هابایددردفترچه انتخاب رشته کنکورکه تا روز دوشنبه فرصت تکمیل آن است،لحاظ شوند؛ موضوعی که همچنان محل نگرانی است و عضو دیده‌بان شفافیت و عدالت بر ضرورت بازنگری در آن پیش از اجرا تاکید می‌کند.
