جهان صنعت نوشت : تصور اینکه زمانی یک بسته 24عددی مدادرنگی یا یک بسته آبرنگ تبدیل به یک کالای لوکس شود، در دهه‌های گذشته یک شوخی نه‌چندان خنده‌دار بود؛ موضوعی که امروزه تبدیل به واقعیت بی‌‌چون و چرای بازار لوازم‌تحریر شده است. لوازم‌تحریر بیش از هرچیز برای مردم و خصوصا کودکان یادآور رنگ و شوق است. بسیاری از دانش‌آموزان به خاطر شوق لوازم‌تحریر جدیدشان به مدرسه می‌روند و گرفتن این شوق از آنها در حقیقت به مثابه دزدیدن بخشی از کودکی‌شان است.
در سمت دیگر این ماجرا فروشندگانی قرار دارند که 9ماه از سال را به امید رسیدن مهر و بازار فصلی این دست کالاها سپری می‌کنند. تورم 50درصدی بازار لوازم‌تحریر به تنهایی برای رکود بازار کافی است و عملا بسیاری از فروشندگانی که آینده‌ای برای کسب‌وکار خود نمی‌بینند چاره‌ای جز تغییر کاربری ندارند.
داستان تکراری گرانی‌ها
گرانی لوازم‌تحریر دیگر داستان جدیدی نیست و طی چند سال اخیر خانواده‌ها با نگرانی وارد بازار نوشت‌افزار می‌شوند اما امسال وضعیت به‌مراتب سخت‌تر از گذشته شده است. تورم این حوزه در حدود 45 تا 55درصد اعلام شده با این وجود این عدد نسبت به تورم کشور و کالاهای اساسی به مراتب کمتر است و عملا فروشندگان لوازم‌تحریر از تورم با فاصله زیاد عقب مانده‌اند. از یک سمت بازار به علت تورم در رکود است و از سمت دیگر فروشنده علاوه بر فروش، سود هم ندارد.
طی سال‌های اخیر به دلیل کاهش اقبال مردم به خرید کتاب، کتابفروشی‌ها حوزه کاری خود را با فروش نوشت‌افزار ادغام کردند تا بتوانند هزینه‌هایشان را تامین کنند اما در چند سال اخیر این روش هم جوابگو نبوده و باوجود اینکه بسیاری از فعالان این حوزه امیدوار بودند با پایان یافتن کرونا وضعیت بهتر شود اما تورم جلوی بهبود اوضاع را گرفت و آن را به مراتب بدتر از پیش کرد. مطابق آمار اتحادیه ناشران بسیاری از این فروشگاه‌ها مجوز خود را باطل می‌کنند و عطای این کسب‌وکار را به لقای آن می‌بخشند.
فروش کم‌سابقه برای یک صنف فصلی
اقتصاد کشور در تورم غرق شده و این واقعیت بر کسی پوشیده نیست. حوزه‌ای نمانده که قیمت‌های آن طی ماه‌ها و شاید هفته‌ها تفاوت چشمگیری پیدا نکند. با این حال دلایل رکود و گرانی یا به اصطلاح وضعیت رکود تورمی در بازار لوازم‌تحریر علل پیچیده‌تری نیز دارد.
محسن گلستانی، رییس اتحادیه صنف فروشندگان نوشت‌افزار و لوازم مهندسی تهران در این‌باره به «جهان‌صنعت» گفت: صنف لوازم‌تحریر صنفی فصلی است که 11ماه از سال کم کار است و همزمان با بازگشایی مدارس یعنی 15شهریور تا 15مهرماه وارد پیک فروش خود می‌شود. در همین ماه است که خرید لوازم‌تحریر توسط دانش‌آموزان اوج می‌گیرد. امسال وضعیت تا حدودی متفاوت بود چرا که زمزمه‌های مجازی شدن مدارس دهان به دهان می‌چرخد و تاثیر خود را می‌گذارد. این شایعات تاکنون به دفعات تکذیب شده اما بر بازار لوازم‌تحریر تاثیر خود را گذاشته است و مردم نسبت به خرید اقلام نوشت‌افزار تردید دارند.
گلستانی درباره تاثیر نرخ ارز بر تورم بازار نوشت‌افزار گفت: کالاهای نوشت‌افزار یا تولید داخل یا وارداتی هستند. لازم به ذکر است که محصولات تولید داخل نیز وابسته به مواد اولیه خارجی هستند و به شدت تحت تاثیر نرخ ارز قرار دارند.
با نگاهی به تفاوت نرخ ارز از شهریور سال گذشته تا به امسال و همچنین تورم نقطه‌به‌نقطه این مدت دلیل گران شدن لوازم‌تحریر مشخص می‌شود. با این حال فضای رکودی حاکم بر بازار باعث شده است که بسیاری از اقلام که به وفور در بازار وجود دارند اما برایشان مشتری نیست و روی دست فروشنده مانده است، 10 تا 20درصد نسبت به افزایش 40 تا 50درصدی افت قیمت داشته‌اند.
تخصیص ارز، دشمن شماره یک اصناف
کمتر حوزه‌ای وجود دارد که سیاست‌های تخصیص ارز به آن صدمات جبرانی‌ناپذیری نزده باشد. گلستانی در این‌باره گفت: در مقابل کالاهایی مانند ماژیک وجود دارند که باید به صورت تازه وارد بازار شوند. متاسفانه بخش عظیمی از این کالاها مدت‌هاست که در گمرکات کشور دپو شده و دلیل آن نیز این است که همکاری وزارت صمت را درخصوص تخصیص ارز نداشتیم. اگر این چالش پیش‌رویمان نبود و این کالاها وارد سیستم توزیع می‌شدند بدون شک بازار، قیمت را به نقطه تعادلی می‌رساند و مردم می‌توانستند این دسته کالاها را با قیمت نازل‌تری تهیه کنند اما عدم تخصیص به موقع ارز از سمت وزارتخانه مانع این مساله شد.
وی ادامه داد: دو ماه است که درگیر موضوع تخصیص هستیم و بار‌ها اعلام کرده‌ایم که دست‌کم زمینه ترخیص محموله‌های مانده در گمرک را برای جلوگیری از گرانی و کمبود کالا فراهم کنید. دقت داشته باشید که مبلغ کل این ارز نسبت به بسیاری دیگر از کالاها ناچیز است و می‌توان با حدود 2میلیون دلار ارز، این محموله‌ها را وارد بازار کرد. دستور این موضوع صادر شده است اما تا جایی که می‌بینیم اقدام عملی صورت نگرفته است و از منظر زمان نیز در مضیقه شدیدی هستیم.
بزرگ‌ترین ملاک نشان دادن رکود بازار، افت قیمتی است که در محصولات بازار می‌بینیم. زمانی که کالا در زمانی که باید اوج بازار باشد نسبت به شش ماه گذشته 10 تا 20درصد افت قیمت دارد. مشخص است که بازار به شدت راکد است و تا اواخر مهر می‌توانیم آمار دقیق افت تقاضا نسبت به سال گذشته را اعلام کنیم.
بازار‌های مکاره
گلستانی درباره نمایشگاه‌هایی که بدون مجوز اقدام به فروش لوازم‌تحریر می‌کنند و آسیب چشمگیر آنها به این صنف گفت: در فصل بازگشایی مدارس معمولا بسیاری از افراد سودجو اقدام به برگزاری نمایشگاه‌هایی می‌کنند که با وجود اینکه کالاهایشان هیچ ربطی به نوشت‌افزار ندارد، اقدام به فروش نوشت‌افزار می‌کنند.
وی ادامه داد: چنانچه گفتم بسیاری از کالاهای نوشت‌افزار، تاریخ مصرف دارند. معمولا کالاهایی که جنس مرغوبی ندارند یا زمان مصرفشان گذشته از این بازار‌های مکاره سر در می‌آورند. خواهش ما از مردم این است که اجناس مورد نیاز خود را از فروشگاه‌های دارای جواز رسمی و زیر نظر اتحادیه تهیه کنند. ظاهر این کالاها شاید کمک به مردم و جنس ارزان باشد اما در پشت پرده این کالاها معمولا با کیفیت بسیار نازل و تاریخ مصرف گذشته هستند.
قاچاق در ادامه نبود واردات قانونی
نوشت‌افزار صنفی است که همیشه با قاچاق درگیر بوده و یکی از علل آن نبود مسیر درست برای واردات قانونی کالاست. گلستانی در این‌باره گفت: متاسفانه به دلیل مشکلات در واردات قانونی، امروزه شاهد تمایل بسیار بیشتر از سمت داخل به قاچاق هستیم. بسیاری از محموله‌ها حدود 8تا 9ماه است که در گمرک زیر آفتاب مانده و در پیچ و خم‌های سامانه‌ای گم شده است.
وی در خاتمه سخنانش گفت: باعث تاسف است که قاچاق بسیار سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر انجام می‌شود و در حال گرفتن جای خالی واردات قانونی است. نهاد‌های ذی‌ربط باید هرچه سریع‌تر اقدامات موثر انجام دهند و پیچ و خم‌های واردات قانونی را کاهش دهند. در غیر این صورت پدیده قاچاق در صنف لوازم‌تحریر از آنچه امروزه می‌بینیم نیز شدیدتر خواهد شد.
