به گزارش دانشجو، در میز اقتصاد امروز به موضوع اجرای برنامه‌های سیپاد و سپهتن با حضور کارشناسان حوزه انرژی، نمایندگان مجلس و رئیس ارتباط با مشتریان سامانه هوشمند سوخت ازشرکت پخش فراورده‌های نفتی مورد بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این برنامه جعفر جمیلی، معاون دفتر ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، گفت: سازمان راهداری وزارت راه و شهرسازی یکی از بهره‌برداران اصلی سامانه‌های سیپاد و سپهتن است. هرچند زمانی که این طرح در سال 1393 تصویب شد، براساس مصوبات هیئت دولت و شورای اقتصاد، همچنین مأموریت‌هایی برای وزارت راه و شهرسازی پیش‌بینی شده بود، اما باید توجه داشت که این وزارتخانه هیچ‌گاه نقش فرماندهی در این حوزه نداشته است.
وی افزود: معماری در نظر گرفته‌شده برای این سامانه، ساختاری فنی و امنیتی بود، اما همین موضوع سبب شد تا اساساً حضور هر سرمایه‌گذاری در سامانه سپهتن با مشکل مواجه شود. بنابراین، لازم بود این سامانه از سطح امنیتی خارج شود و ملاحظات عادی‌تری برای آن در نظر گرفته شود. سامانه سپهتن در همان سال‌های ابتدایی پس از بهره‌برداری، بر روی 15 هزار ناوگان مسافری نصب و مورد استفاده قرار گرفت. این سامانه در ایام خاص سال، از قبیل نوروز و اربعین، برای مدیریت سفر و تقاضا به کار گرفته می‌شد.
جمیلی گفت: در مصوبه شورای اقتصاد پیش‌بینی شده بود که در حوزه بین‌شهری از سامانه سپهتن و در حوزه درون‌شهری نیز برای مدیریت مصرف سوخت از سامانه سیپاد استفاده شود؛ یعنی مدیریت مصرف سوخت تنها هدف این مصوبه بوده است. اطلاعاتی که پس از نصب سامانه سپهتن بر روی 15 هزار ناوگان مسافری به دست آمد، کاملاً برای سامانه پیمایش قابل استفاده بود تا بتواند اطلاعات مورد نیاز شرکت نفت و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت را ارائه دهد و بتوان سوخت مورد نیاز این 15 هزار ناوگان را تأمین کرد.
معاون دفتر ایمنی و ترافیک سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای بیان کرد: گزارشی از اقداماتی که برای شناسایی سرمایه‌گذاران انجام شده، به کمیسیون حقوقی و قضایی ارسال شده است. در سامانه پایش هوشمند ناوگان حمل‌ونقل عمومی، از 15 هزار ناوگان مسافری که سامانه سپهتن بر روی آنها نصب شده بود، اطلاعات 13 هزار دستگاه در این سامانه جدید وجود دارد.
وی افزود: سامانه فعلی برای 15 هزار ناوگان مسافری موجود پیش‌بینی شده بود، در حالی که برای 400 هزار ناوگان دیگر باید پلتفرم دیگری طراحی و اجرا شود.
جمیلی گفت: در حوزه حمل‌ونقل باری، برخی از شرکت‌های حمل‌ونقل در این زمینه پیشرو هستند و برای مدیریت عملکرد ناوگان خود، از سامانه موجود استفاده می‌کنند.
معصومی نماینده مجلس و عضو ناظر در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: مبنای کار ما قانون است و برای سازمان راهداری هم تکالیفی وضع شده و این قانون برای سال 93 است و قرار بود این طرح سال 95 اجرایی شود تا به امروز اجرایی نشده است.
وی ادامه داد: ما در مجلس ابزار‌هایی مانند سوال، تذکر و … داریم و ما در خواست کردیم در کمسیون اصل 90 این موضوع مورد بررسی قرار گیرد، نهایتا در اسفند ماه سال گذشته جلسه ایی در این کمسیون منعقد شد که وزیر راه و شهرسازی و سازمان راهداری و کارشناسان موانع و مشکلات این طرح بیان شد که قول داده شد که سامانه سپهتن و سمپاد در اوایل سال جدید راه اندازی شود و تا امروز آن طرح اجرایی نشده است.
معصومی افزود: متاسفانه تا امروز ترک فعل‌هایی که قانون گذار وضع کرده بود صورت گرفت و این دو سامانه بنا به دلایلی اجرایی نشده است، هرگونه ترک فعل از انجام این طرح انفصال از خدمات دولتی تا 5 سال است و مجلس به جدیدت پیگیر این موضوع خواهد بود.
عضو ناظر در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: روزانه حدود 20 تا 28 میلیون لیتر قاچاق سوخت در کشور صورت می‌گیرد به طوری که 140 میلیون دلار در روز از فرصت‌های که ما برای صادرات کشورمان می توانیم به کار بگیریم هدر می‌رود اگر رقم ذکر شده را برای هر ایرانی با این رقم که قاچاق صورت می‌گیرد محاسبه شود ما 4 میلیون تومان می‌توانیم به هر ایرانی یارانه دهیم.
وی ادامه داد: در بحث گازوئیل هم سالانه حدود 450 تا 500 میلیون لیتر قاچاق داریم متاسفانه ما در حوزه انرژی ناتوان هستیم و این کار می‌طلبد در این زمینه اقداماتی انجام دهیم، وقتی قانونی اتخاذ می‌شود باید اجرایی شود.
در ادامه برنامه، صاحب‌هنر، کارشناس حوزه انرژی، گفت: به‌طور کلی حدود 5 میلیارد دلار در سال قاچاق گازوئیل صورت می‌گیرد که معادل 20 تا 25 میلیون لیتر در روز است. همچنین، حدود 3 تا 4 میلیارد دلار هم انحراف در مصرف بنزین داریم؛ بنابراین می‌توان گفت مجموعاً سالانه 9 میلیارد دلار از 240 میلیارد دلار نفت و گاز تولیدشده در کشور یا قاچاق می‌شود یا با انحراف از زنجیره اصلی، به مصرف‌کننده نهایی نمی‌رسد.
وی افزود: سامانه‌های سیپاد و سپهتن که برای رصد و اعطای سوخت مبتنی بر پیمایش طراحی شده‌اند، آن‌چنان که باید و شاید نتوانسته‌اند مشکل را حل کنند؛ چراکه ذی‌نفعانی در لایه‌های مختلف کشور وجود دارند که کارشکنی‌هایی انجام می‌دهند تا این پروژه‌ها به نتیجه نرسد. تعارض منافع موجود به‌ویژه در لایه‌های میانی، مانع اجرای صحیح این طرح‌ها می‌شود.
صاحب‌هنر بیان کرد: در کنار اجرای طرح سپهتن، باید به اقداماتی از قبیل آزادسازی قیمت گازوئیل و کلیه فرآورده‌های نفتی در زنجیره، و همچنین تجمیع کارت سوخت و کارت خودرو‌های سنگین توجه شود.
این کارشناس حوزه انرژی گفت: روزانه بین 20 تا 25 میلیون لیتر قاچاق گازوئیل داریم که با قیمت هر لیتر 50 سنت، معادل 10 میلیون دلار در روز و در مجموع سالانه حدود 5 میلیارد دلار می‌شود.
ابوذر یوسفی، رئیس ارتباط با مشتریان سامانه هوشمند سوخت، گفت: با توجه به اینکه ما مجری مصوبات نهاد‌ها و سازمان‌های بالادستی هستیم، باید تمام قوانین و مصوباتی که ابلاغ می‌شود را اجرا کنیم. طرح سپهتن و سیپاد براساس مصوبه‌ای در سال 1393 توسط هیئت وزیران تصویب شده است تا برای ناوگان حمل‌ونقلی نفت و گازسوز، براساس اسناد حمل و جی‌پی‌اس، تخصیص سهمیه انجام شود. در حالی که در این سال‌های اخیر، توجه خاصی به موضوع جی‌پی‌اس نشده است.
همچنین علیپور کارشناس حقوقی در ادامه این برنامه گفت: براساس اصول 43و 44 قانون اساسی دولت موظف است در جهت عدالت اقتصادی و توزیع عادلانه منابع از ابزار‌های نظارتی و کنترلی استفاده کند، سامانه‌های هوشمند نظیر سیپاد و سپهتن در راستای شفاف سازی مصرف سوخت و جلوگیری از رانت در اجرای این طرح است.
وی ادامه داد: در ماده 46 برنامه هفتم و جایگاه سازمان بهینه سازی انرژی هم مشخص شده است و پیش بینی شده به عنوان نهاد فرابخشی نقش کلیدی در هماهنگی وزارتخانه‌ها و شرکت ملی پخش و پلیس راهور خواهد داشت. سازمان بهینه سازی انرژی از اختیارات قانونی برای تدوین و اجرای سیاست کلان در حوزه انرژی برخوردار خواهد بود و می‌تواند نظارت دقیقی بر این سامانه‌ها داشته باشد، باتوجه به نقش این دوسامانه در زمینه جلوگیری از قاچاق سوخت بسیار حائز اهمیت است.
در پایان انوشه معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها گفت:وزارت کشور به عنوان متولی سیپاد عملکرد ویژه‌ای داشته است در حال حاضر از حدود 320 هزار ناوگان در کشور چیزی بالغ بر 110 هزارتای ان‌ها دارای دستگاه سیپاد هستند وزارت نفت مکلف به اجرای تامین مالی دو طرح سیپاد و سپهتن است و اگر این وزارتخانه همت کند این موضوع سریعتر جمع خواهد شد
