به گزارش ایسنا، روز ملی جمعیت یک رویداد سالانه است که هر سال در روز سی‌ام اردیبهشت ماه برگزار می‌شود. این روز مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری، به عنوان روز ملی جمعیت در تقویم رسمی ایران ثبت شده است.
براساس اعلام مرکز آمار ایران، بررسی رشد جمعیت کشور نشان می‌دهد این شاخص به زیر یک درصد رسیده و در دوره 1405-1400 برابر 0.72 درصد برآورد شده است. با عنایت به اینکه تعداد جمعیت و ویژگی‌های آن از سرشماری‌ها قابل حصول است و سرشماری‌ها نیز در فواصل زمانی 10 یا 5 سال یک بار انجام می‌شود، پیش‌بینی جمعیت برای سال‌های آتی اهمیت و جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کند.
مرکز آمار ایران به دلیل تقاضاهای متعدد داخلی و بین المللی، با استفاده از آخرین دستاوردها و روش‌های علمی نسبت به پیش بینی جمعیت در سطح کل کشور، استان، مناطق شهری و روستایی و به تفکیک سن و جنس می‌پردازد.
بر همین اساس، پیش بینی جمعیت کل کشور تا افق 1430 و جمعیت استانی تا سال 1415 پس از انتشار نتایج سرشماری سال 1395 در سال 1396 انجام شد و نتایج آن پس از تصویب کمیته آمار بخشی جمعیت منتشر شد.
اثرگذاری کویید 19 روی شاخص‌ها و پیش‌بینی‌های جمعیتی
در سال 1400 و بعد از پنج سال از اجرای سرشماری 1395 و با توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی در جامعه و نیز همه‌گیری بیماری کووید 19 و بازتاب آن در آمارهای حیاتی و اثرگذاری نتایج آن در محاسبات بسیاری از شاخص‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، سیاستگذاری‌ها و بازنگری در پیش‌بینی جمعیت بیش از پیش ضرورت یافت. در بازنگری جمعیت ایران با توجه به واقعیت‌های موجود جامعه و شاخص‌های محاسبه شده از سال 1396 تا 1399 سناریوهای باروری و مرگ و میر پیش بینی قبلی تغییر کرد. ارزیابی داده‌های سرشماری و سناریو مهاجرت‌های داخلی هم کماکان بر اساس پیش بینی قبلی باقی ماند. برای پیش‌بینی جمعیت طبق روال گذشته از روش ترکیبی (مولفه‌ای – نسلی) استفاده شد. سازمان ملل نیز به کشورها توصیه می‌کند از این روش به عنوان روش “استاندارد طلایی” در برآورد و پیش بینی‌های آمارهای رسمی خود استفاده کنند.
جمعیت ایران در سال 1428 به اوج خود می‌رسد
بررسی گزارش پیش‌بینی جمعیت مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که جمعیت ایران تا 24 سال دیگر به رشد خود ادامه خواهد داد و در سال 1428 به اوج خود می‌رسد. انتظار می‌رود جمعیت کشور در سال 1428 به حدود 94 میلیون و 560 هزار نفر برسد که در مقایسه با سال 1395 در حدود 14.66 میلیون نفر افزایش خواهد یافت. پیش بینی می شود جمعیت کشور پس از رسیدن به اوج، از اوایل دهه 1430 به بعد شروع به کاهش کند.
از هر 100 نفر 17 نفر در استان تهران زندگی می‌کنند
در سال 1404 بیش از نیمی از جمعیت کشور در هفت استان (به ترتیب تهران، خراسان رضوی، اصفهان، فارس، خوزستان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی) زندگی می‌کنند.
انتظار می‌رود در سال 1404 از هر 100 نفر جمعیت ایران حدود 17 نفر در استان تهران، هشت نفر در استان خراسان رضوی زندگی کنند. این سهم برای هر یک از استان های اصفهان، فارس و خوزستان برابر شش نفر است.
کاهش رشد جمعیت کشور به زیر یک درصد/ سیستان و بلوچستان بیشترین و خراسان شمالی کمترین رشد جمعیت را دارند
رشد جمعیت کل کشور رو به کاهش است و مقدار آن به زیر 1 درصد رسیده است. در دوره پنج ساله 1395-1390 رشد جمعیت کل کشور برابر 1.24 درصد بود. اما براساس آخرین برآوردهای جمعیتی رشد جمعیت کشور در دوره‌های بعدی رو به کاهش گذاشته است. به این ترتیب که در دوره 1400-1395 برابر 0.98 درصد و در دوره 1405-1400 برابر 0.72 درصد برآورد می‌شود.
از نظر استانی بیشترین رشد جمعیت در دوره 1405-1400 متعلق به استانهای سیستان و بلوچستان (2.03 درصد)، یزد (1.58 درصد، هرمزگان (1.41 درصد) و کمترین مقدار متعلق به استانهای خراسان شمالی (0.15 – درصد)، لرستان (0.03- درصد) و همدان (0.0 درصد) است.
افزایش شهرنشینی در کشور/ قم بیشترین و سیستان و بلوچستان کمترین شهرنشینی را دارد
بر اساس گزارش پیش بینی جمعیت کل کشور تا افق 1430 و جمعیت استانی تا سال 1415، در سال 1404 از هر 100 نفر جمعیت ایران 77 نفر در نقاط شهری زندگی می‌کنند. در سال 1395 از هر 100 نفر جمعیت ایران 74 نفر در نقاط شهری ساکن بودند که در سال 1404 به 77 نفر رسیده است. در سال 1404 استان قم با 96.0 درصد، استان تهران با 94.9 درصد و استان البرز با 93.6 درصد بیشترین سهم شهرنشینی را به خود اختصاص دادند. در مقابل استان سیستان و بلوچستان با 54.9، استان کهگیلویه و بویراحمد با 58.6 و استان گلستان با 58.8 درصد کمترین سهم شهرنشینی را دارند.
تمایل جمعیت ایران به سمت سالمندی
نتایج پیش‌بینی انجام شده در دفتر جمعیت، نیروی کار و اقتصاد خانوار مرکز آمار ایران نشان می‌دهد جمعیت ایران به سوی سالمندی متمایل می‌شود. در سال 1404 از هر 100 نفر جمعیت ایران 8 نفر در سنین 65 سال و بیشتر هستند در حالی که در سال 1395 از هر 100 نفر جمعیت کشور 6 نفر در این سنین بودند.
در سال 1404، استان گیلان با سهم 11.6 درصد، استان مازندران با سهم 10.6 درصد و استان تهران با 9.1 درصد سالمندترین استانهای کشور هستند. در مقابل استانهای سیستان و بلوچستان با 3.3 درصد، هرمزگان با 4.9 درصد و بوشهر با 5.8 درصد جوان‌ترین استانهای کشور هستند.
همچنین بررسی وضعیت جنسیتی جمعیت ایران نشان می‌دهد در سال 1404 در ایران به ازای هر 101 نفر مرد 100 نفر زن حضور دارند. در سال 1404 استانهای یزد، بوشهر و کهگیلویه و بویر احمد به ترتیب با نسبت جمعیتی 105.2، 103.8 و 102.8 درصد بیشترین سهم و در مقابل استانهای خراسان جنوبی، اردبیل و سیستان و بلوچستان به ترتیب با مقادیر 85.2، 88.4 و 88.8 درصد کمترین سهم را به خود اختصاص دادند.
پیش‌بینی و بررسی وضعیت تعداد خانوارهای کشور نشان می‌دهد تعداد خانوارهای کشور رو به افزایش است. در سال 1403 تعداد خانوارهای کشور به بیش از 28 میلیون رسیده است.
تعداد خانوار کل کشور نیز از 24 میلیون و 196 هزار خانوار در سال 1395 به 28 میلیون و 81 هزار خانوار در سال 1404 رسیده است. در همین سال تعداد خانوار شهری برابر 22 میلیون 129 هزار و روستایی 5 میلیون و 952 هزار برآورد می‌شود.
در خصوص بعد خانوار نیز باید تاکید شود که بعد خانوار در کشور در حال کاهش است. در سال 1404 بعد خانوار کل کشور 3.1 برآورد می‌شود که در مقایسه با سال 1395 به مقدار 0.2 کاهش یافته است.
در سال 1404 بیشترین بعد خانوار در استان سیستان و بلوچستان با مقدار 3.6 و کمترین در استان گیلان با مقدار 2.8 برآورد می‌شود.
در پایان لازم است تاکید شود، نتایج پیش‌بینی‌ها و برآوردهای جمعیت و خانوار پس از اجرای سرشماری 1405 و تولید آمارهای جدید بازنگری خواهند شد.
