روزنامه توسعه ایرانی نوشت: پس از بروز تورم‌های شدید و کاهش ارزش پول ملی، برخی سیاستگذاران پولی پس از تکذیب‌های مکرر این روند و اظهار درباره مقطعی و حباب بودن کاهش ارزش پول ملی، سیاست‌های انقباضی و تثبیت‌گر برای کنترل تورم و ارزش پول ملی اعمال کردند که روند عینی اقتصاد ایران حاکی از ناکارا بودن چنین سیاست‌هایی است. پس از شکست این سیاست‌ها، راهکارهای صوری و نمایشی به صحنه آمد و در آخرین اقدام حذف 4 صفر از پول ملی مطرح شد. 3 روز گذشته نیز این طرح در کمیسیون اقتصادی تصویب شد و در راه تصویب در صحن علنی مجلس است.
در همین خصوص سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به موافقت این کمیسیون با حذف چهار صفر از پول ملی و احتمالا تغییر واحد پول ملی کشور، گفت: «بانک مرکزی پیشنهاد حذف 4 صفر از پول ملی را در راستای حفظ حیثیت پول ملی در مجامع بین‌المللی و تسهیل در محاسبات و حسابرسی‌ها در دستگاه‌ها مطرح کرده است». حاکم ممکان در گفتوگو با ایسنا، همچنین افزود: «حذف 4 صفر از پول ملی مخالفانی نیز دارد با این استدلال که بعضی از نظام‌های اقتصادی زمانی صفر را از جلوی پول ملی خود حذف می‌کنند که مسائل زیرساختی و اساسی در اقتصاد حل شده و به ثبات رسیده باشد و اینکه بتوانند یک نوع جراحی در اقتصاد انجام دهند اما کشور ما با تورم دست و پنجه نرم می‌کند، هنوز به ثبات اقتصادی نرسیده و زیرساخت‌های لازم پی‌ریزی نشده است».
البته گفتنی است، بانک مرکزی به تجربه کشورهایی نظیر ترکیه یا برزیل در خصوص این سیاست اشاره می‌کند و آن را اقدامی موثر برای جلوگیری از کاهش بیشتر ارزش پول ملی می‌داند.
برای حفظ اعتبار پول ملی به دنبال حذف 4 صفر هستیم!
کاهش تورم و کمک به حفظ ارزش پول ملی از مزایایی بود که سیاست‌گذار پولی در ابتدای مطرح شدن این طرح عنوان کرده بود که مورد مخالفت کارشناسان بسیاری قرار گرفت اما به نظر می‌رسد اکنون سیاست‌گذار از موضع قبلی خود عقب‌نشینی کرده و به بی‌اثر بودن این طرح بر کاهش تورم واقف شده است.
در این باره، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، نیز در گفتوگو با خبرنگار اقتصادآنلاین از تصویب لایحه حذف 4 صفر از پول ملی در کمیسیون مربوطه خبر داد و گفت: «این لایحه که از سوی دولت ارائه شده بود، پس از رفع ایرادات، با نظر مثبت رئیس کل بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و کمیسیون مربوطه به تصویب رسید». او عنوان کرد: «جزئیات این لایحه در کمیسیون بررسی و بعد از آن به صحن خواهد آمد؛ لذا با توجه به اینکه قبلا بررسی شده است تعیین تکلیف آن به زودی انجام خواهد شد».
فتح‌الله توسلی، با تاکید بر اینکه حذف صفر‌ها به خودی خود تاثیری در کنترل تورم یا افزایش قدرت پول ملی ندارد، ادعا کرد که این کار بیشتر جنبه روانی و تسهیل مبادلات را خواهد داشت.
وی درباره تاثیر این سیاست بر ارزش پول ملی، توضیح داد: «با این 4 صفر، اعتبار پول ملی زیر سوال رفته است. مثلاً یک دلار معادل 100 هزار تومان و 100 هزار تومان هم معادل یک میلیون ریال است. 100 دلار هم می‌شود 100 میلیون ریال. یعنی در شمارش صفر‌ها هم دچار مشکل می‌شویم و یک تریلی صفر باید پشت ارقام بیاوریم لذا برای حفظ اعتبار پول ملی به دنبال حذف 4 صفر هستیم.»
حذف صفر از اسکناس‌ها بدون تغییر قوانین پولی فایده‌ای ندارد
از همان ابتدای مطرح شدن طرح حذف 4 صفر از پول ملی، کارشناسان بسیاری درباره بی‌اثری و حتی مخرب بودن این سیاست هشدار دادند و به نقد آن پرداختند.
برای مثال، سهراب دل‌انگیزان، اقتصاددان و استاد دانشگاه رازی، در دی‌ماه 1403 درباره این طرح به تجارت‌نیوز گفته بود: «لایحه حذف چهار صفر از سوی دولت روحانی به مجلس تقدیم شده بود اما به دلایل نامعلوم، مسکوت ماند. این لایحه در پنج سال پیش تا حدودی توجیه داشت و خود دولت هم در آن زمان به صورت غیررسمی چهار صفر را حذف کرد. یعنی بر روی اسکناس‌های جدیدی که چاپ کرد، روی اسکناس 10 هزار ریالی، عدد یک را چاپ کرد.»
او افزوده بود: «حذف چهار صفر از پول ملی در آن زمان می‌توانست به مسائلی از جمله نوشتن جداول و صورت‌های حسابداری، محاسبات قیمت و مباحث مربوط به مبادلات عمومی، کمک کند؛ بنابراین اجرای آن تا حدودی توجیه داشت. اما در حال حاضر، فقط حذف چهار صفر چاره‌ساز نیست و مهم، سر و سامان دادن به چارچوب‌های پولی کشور است.»
این تحلیلگر مسائل اقتصادی تصریح کرده بود: «در حال حاضر، رفتن این لایحه به مجلس توجیه ندارد. به اضافه اینکه شاید نیاز باشد که به جای 4 صفر، برای حذف 5 صفر از پول ملی تصمیم‌گیری شود. اما مساله مهم‌تر این است که حذف صفر از اسکناس‌ها، بدون تغییر قوانین و مقررات پولی فایده‌ای ندارد.»
به گفته او، درحال حاضر، حوزه پولی کشور دچار بی‌نظمیست و با شیوه و دست فرمان فعلی اقتصاد کشور، در کمتر از 5 سال آینده، دوباره چند صفر به واحد پولی کشور اضافه خواهد شد.
فتح‌الله توسلی، با تاکید بر اینکه حذف صفر‌ها به خودی خود تاثیری در کنترل تورم یا افزایش قدرت پول ملی ندارد، ادعا کرد که این کار بیشتر جنبه روانی و تسهیل مبادلات را خواهد داشت.
وی درباره تاثیر این سیاست بر ارزش پول ملی، توضیح داد: «با این 4 صفر، اعتبار پول ملی زیر سوال رفته است. مثلاً یک دلار معادل 100 هزار تومان و 100 هزار تومان هم معادل یک میلیون ریال است. 100 دلار هم می‌شود 100 میلیون ریال. یعنی در شمارش صفر‌ها هم دچار مشکل می‌شویم و یک تریلی صفر باید پشت ارقام بیاوریم لذا برای حفظ اعتبار پول ملی به دنبال حذف 4 صفر هستیم.»
حذف صفر از اسکناس‌ها بدون تغییر قوانین پولی فایده‌ای ندارد
از همان ابتدای مطرح شدن طرح حذف 4 صفر از پول ملی، کارشناسان بسیاری درباره بی‌اثری و حتی مخرب بودن این سیاست هشدار دادند و به نقد آن پرداختند.
برای مثال، سهراب دل‌انگیزان، اقتصاددان و استاد دانشگاه رازی، در دی‌ماه 1403 درباره این طرح به تجارت‌نیوز گفته بود: «لایحه حذف چهار صفر از سوی دولت روحانی به مجلس تقدیم شده بود اما به دلایل نامعلوم، مسکوت ماند. این لایحه در پنج سال پیش تا حدودی توجیه داشت و خود دولت هم در آن زمان به صورت غیررسمی چهار صفر را حذف کرد. یعنی بر روی اسکناس‌های جدیدی که چاپ کرد، روی اسکناس 10 هزار ریالی، عدد یک را چاپ کرد.»
او افزوده بود: «حذف چهار صفر از پول ملی در آن زمان می‌توانست به مسائلی از جمله نوشتن جداول و صورت‌های حسابداری، محاسبات قیمت و مباحث مربوط به مبادلات عمومی، کمک کند؛ بنابراین اجرای آن تا حدودی توجیه داشت. اما در حال حاضر، فقط حذف چهار صفر چاره‌ساز نیست و مهم، سر و سامان دادن به چارچوب‌های پولی کشور است.»
این تحلیلگر مسائل اقتصادی تصریح کرده بود: «در حال حاضر، رفتن این لایحه به مجلس توجیه ندارد. به اضافه اینکه شاید نیاز باشد که به جای 4 صفر، برای حذف 5 صفر از پول ملی تصمیم‌گیری شود. اما مساله مهم‌تر این است که حذف صفر از اسکناس‌ها، بدون تغییر قوانین و مقررات پولی فایده‌ای ندارد.»
به گفته او، درحال حاضر، حوزه پولی کشور دچار بی‌نظمیست و با شیوه و دست فرمان فعلی اقتصاد کشور، در کمتر از 5 سال آینده، دوباره چند صفر به واحد پولی کشور اضافه خواهد شد.
رامتین موثق
