از کوه رویال تا قله‌های علم: سفری به دانشگاه مونترال
دانشگاه مونترال
دانشگاه مونترال (Université de Montréal یا UdeM) یکی از برجسته‌ترین دانشگاه‌های پژوهشی عمومی فرانسوی‌زبان در کانادا است که در شهر مونترال، استان کبک واقع شده است. این دانشگاه که در سال 1878 تأسیس شد، با تاریخچه‌ای غنی، برنامه‌های آکادمیک متنوع، تحقیقات پیشرفته و شبکه گسترده فارغ‌التحصیلان، نقش مهمی در آموزش عالی و پیشرفت علمی کانادا و جهان ایفا کرده است. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، ساختار آکادمیک، پردیس‌ها، تحقیقات، زندگی دانشجویی، رتبه‌بندی‌ها، و تأثیرات فرهنگی و اجتماعی دانشگاه مونترال می‌پردازیم.
تاریخچه دانشگاه مونترال
دانشگاه مونترال در سال 1878 به عنوان شاخه‌ای از دانشگاه لاوال در شهر کبک، تحت عنوان “دانشگاه لاوال در مونترال” تأسیس شد. این اقدام در ابتدا با مخالفت اسقف مونترال، ادوارد-شارل فابر، مواجه شد که خواستار دانشگاهی مستقل در مونترال بود. با این حال، برخی از امکانات آموزشی مانند سمینار کبک (1876) و دانشکده پزشکی (1843) پیش‌تر در مونترال ایجاد شده بودند.
در سال 1889، واتیکان به دانشگاه خودمختاری محدودی اعطا کرد که امکان انتخاب اساتید و صدور مدارک را فراهم می‌کرد. اما در 8 مه 1919، با دریافت منشور پاپی از پاپ بندیکت پانزدهم، دانشگاه به طور کامل مستقل شد و به یک دانشگاه کاتولیک خودمختار تبدیل گردید. در 14 فوریه 1920، اولین منشور استانی نیز به دانشگاه اعطا شد و نام رسمی آن به دانشگاه مونترال تغییر یافت.
در ابتدا، دانشگاه با کمتر از صد دانشجو در سه دانشکده (الهیات، حقوق، و پزشکی) در محله لاتین مونترال فعالیت می‌کرد. بین سال‌های 1920 و 1925، هفت دانشکده جدید شامل فلسفه، ادبیات، علوم، دامپزشکی، جراحی دندان، داروسازی، و علوم اجتماعی اضافه شدند. در سال 1967، با تصویب منشور استانی جدید، دانشگاه به یک مؤسسه غیرمذهبی تبدیل شد و بر آموزش عالی و پژوهش تمرکز کرد.
دانشگاه در سال 1942 از محله لاتین به پردیس کنونی خود در کوه رویال منتقل شد و در 3 ژوئن 1943 پردیس جدید به طور رسمی افتتاح گردید. این پردیس با طراحی ارنست کورمیه، یکی از معماران برجسته کانادا، به نمادی از پیشرفت علمی و معماری تبدیل شد.
ساختار آکادمیک دانشگاه مونترال
دانشگاه مونترال یک دانشگاه جامع با 13 دانشکده و بیش از 60 دپارتمان است. این دانشگاه بیش از 650 برنامه کارشناسی و تحصیلات تکمیلی، از جمله 71 برنامه دکتری، ارائه می‌دهد. دو مؤسسه وابسته به دانشگاه، یعنی پلی‌تکنیک مونترال (دانشکده مهندسی) و HEC مونترال (دانشکده بازرگانی)، نقش مهمی در آموزش و پژوهش تخصصی ایفا می‌کنند.
دانشکده‌های اصلی دانشگاه عبارتند از:
دانشکده هنر و علوم: شامل رشته‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی، و علوم طبیعی.
دانشکده پزشکی: یکی از برجسته‌ترین دانشکده‌های پزشکی کانادا با شبکه بیمارستانی قوی (CHUM و سنت-ژوستین).
دانشکده حقوق: ارائه‌دهنده برنامه‌های حقوقی با تمرکز بر سیستم حقوقی مدنی کبک.
دانشکده مهندسی: در همکاری با پلی‌تکنیک مونترال.
دانشکده مدیریت (HEC): یکی از برترین دانشکده‌های بازرگانی در جهان.
دانشگاه در سال تحصیلی 2010-2011، بیش از 7,012 مدرک کارشناسی، 3,893 مدرک کارشناسی ارشد، و 461 مدرک دکتری اعطا کرد. حدود 74 درصد دانشجویان دانشگاه را دانشجویان کارشناسی و 24 درصد را دانشجویان تحصیلات تکمیلی تشکیل می‌دهند. بیش از 9,500 دانشجوی بین‌المللی و 8,000 مقیم دائم کانادا در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.
پردیس‌های دانشگاه مونترال
پردیس کوه رویال
پردیس اصلی دانشگاه در دامنه شمالی کوه رویال، در مناطق اوترمونت و کوت‌ده‌نژ قرار دارد. این پردیس با مساحت 60 هکتار، شامل امکانات مدرن آموزشی، پژوهشی، و ورزشی است. ساختمان شاخص پاویون روژه-گودری، که تا سال 2003 به نام پاویون اصلی شناخته می‌شد، با طراحی آرت دکو و برج بلندش، نماد این پردیس است. این پردیس از طریق سه ایستگاه مترو (کوت‌ده‌نژ، دانشگاه مونترال، و ادوارد-مونپتی) قابل دسترسی است.
پردیس MIL
پردیس MIL (مخفف “Milieu” به معنای میانه) در منطقه اوترمونت در حال توسعه است و از سال 2016 ساخت آن آغاز شده است. این پردیس که در سال 2019 با افتتاح مجتمع علوم فعالیت خود را گسترش داد، برای تحقیقات پیشرفته در علوم طراحی شده است. با این حال، افتتاح این پردیس با انتقادهایی از سوی جامعه محلی پارک-اکستنسیون مواجه شده است، زیرا برخی معتقدند که باعث افزایش اجاره‌ها و اخراج مستأجران شده است.
سایر پردیس‌ها
دانشگاه همچنین پنج پردیس منطقه‌ای در تربون، لاوال، لونگوی، سنت-هیاسنت، و موریسی اداره می‌کند. پردیس لاوال در سال 2006 افتتاح شد و پردیس موریسی با دانشگاه کبک در تروا-ریویر همکاری دارد.
تحقیقات دانشگاه مونترال
دانشگاه مونترال یکی از اعضای گروه U15، متشکل از 15 دانشگاه برتر پژوهشی کانادا، است. این دانشگاه با 465 واحد پژوهشی، نقش مهمی در پیشرفت علمی ایفا می‌کند. در سال 2017، درآمد پژوهشی حمایت‌شده دانشگاه به 536.238 میلیون دلار رسید، که آن را در رتبه سوم فهرست دانشگاه‌های پژوهشی کانادا قرار داد.
دانشگاه در زمینه‌های مختلفی از جمله هوش مصنوعی، زیست‌پزشکی، فیزیک کوانتومی، و علوم زیستی پیشرو است. از سال 2017، دانشگاه با دانشگاه مک‌گیل در مؤسسه Mila، بزرگ‌ترین مرکز تحقیقات یادگیری عمیق جهان، همکاری می‌کند. این مؤسسه که توسط یوشوا بنجیو تأسیس شده، بیش از 500 پژوهشگر را در خود جای داده است.
دانشگاه همچنین در طول جنگ جهانی دوم با پروژه منهتن همکاری داشت و دانشمندان آن اولین باتری اتمی خارج از ایالات متحده را تولید کردند. کشف عناصر رادیواکتیو حاصل از نپتونیوم توسط پیر دمر نیز از دستاوردهای برجسته دانشگاه است.
زندگی دانشجویی
اتحادیه‌های دانشجویی
دانشگاه دارای دو اتحادیه اصلی دانشجویی است: FAÉCUM، که نماینده دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی است، و AEMD، که از منافع دانشجویان HEC مونترال دفاع می‌کند. FAÉCUM با 82 سازمان و باشگاه دانشجویی همکاری دارد و طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی، و آکادمیک را پشتیبانی می‌کند.
رسانه‌های دانشجویی
دانشجویان دانشگاه رسانه‌های متعددی را اداره می‌کنند، از جمله روزنامه کوارتیه لیبر و ایستگاه رادیویی CISM-FM، که با شعاع پخش 70 کیلومتر، بزرگ‌ترین ایستگاه رادیویی دانشگاهی فرانسوی‌زبان جهان است. ایستگاه تلویزیونی CFTU-DT نیز از حمایت دانشجویان بهره‌مند است.
ورزش
تیم‌های ورزشی دانشگاه با نام کارابَن‌ها شناخته می‌شوند و در کنفرانس RSEQ از U Sports شرکت می‌کنند. ورزش‌های دانشگاهی شامل فوتبال کانادایی، هاکی، راگبی، و والیبال است. مرکز ورزشی CEPSUM، که در سال 1976 برای المپیک مونترال ساخته شد، میزبان تیم‌های کارابَن و امکانات ورزشی برای دانشجویان است.
رتبه‌بندی و شهرت دانشگاه مونترال
دانشگاه مونترال به طور مداوم در رتبه‌بندی‌های جهانی و ملی جایگاه بالایی کسب کرده است:
ARWU 2022: رتبه 101–150 جهانی، ششم در کانادا.
QS 2023: رتبه 116 جهانی، پنجم در کانادا.
THE 2023: رتبه 111 جهانی، پنجم در کانادا.
U.S. News 2022–23: رتبه 156 جهانی، ششم در کانادا.
Maclean’s 2023: رتبه 10 در دسته دانشگاه‌های پزشکی/دکتری.
در زمینه اشتغال‌پذیری، HEC مونترال در رتبه‌بندی THE 2022 در جایگاه 63 جهانی قرار گرفت. دانشگاه همچنین در رتبه‌بندی‌های پژوهشی مانند Performance Ranking of Scientific Papers (104 جهانی) و University Ranking by Academic Performance (99 جهانی) عملکرد برجسته‌ای داشته است.
فارغ‌التحصیلان برجسته دانشگاه مونترال
دانشگاه مونترال با بیش از 300,000 فارغ‌التحصیل، شبکه‌ای گسترده از افراد تأثیرگذار دارد. برخی از فارغ‌التحصیلان برجسته عبارتند از:
روژه گی‌من: برنده جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی.
پیر ترودو: نخست‌وزیر سابق کانادا.
میشل ژان: فرماندار کل سابق کانادا و دبیرکل سازمان فرانکوفونی.
یان گودفلو: رهبر فکری در هوش مصنوعی.
ژیل براسار: پیشرو در رمزنگاری کوانتومی.
یازده نخست‌وزیر کبک، از جمله روبر بوراسا، موریس دوپلسی، و فیلیپ کویار، نیز از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.
تأثیرات اجتماعی و چالش‌ها در دانشگاه مونترال
دانشگاه مونترال نقش مهمی در تحولات اجتماعی کبک، از جمله انقلاب آرام دهه 1960، ایفا کرده است. با این حال، توسعه پردیس MIL با انتقادهایی از سوی جامعه محلی پارک-اکستنسیون مواجه شده است، که معتقدند این پروژه باعث اعیانی‌سازی و افزایش هزینه‌های زندگی شده است.
سوالات متداول درباره دانشگاه مونترال
1. دانشگاه مونترال چه زمانی تأسیس شد و چه نوع دانشگاهی است؟
دانشگاه مونترال در سال 1878 تأسیس شد و یک دانشگاه پژوهشی عمومی فرانسوی‌زبان است. این دانشگاه ابتدا به عنوان شاخه‌ای از دانشگاه لاوال فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1919 به یک مؤسسه مستقل تبدیل شد.
2. دانشگاه مونترال چه برنامه‌های تحصیلی ارائه می‌دهد؟
دانشگاه مونترال بیش از 650 برنامه کارشناسی و تحصیلات تکمیلی، از جمله 71 برنامه دکتری، در 13 دانشکده و دو مؤسسه وابسته (HEC مونترال و پلی‌تکنیک مونترال) ارائه می‌دهد.
3. پردیس اصلی دانشگاه مونترال کجاست؟
پردیس اصلی دانشگاه مونترال در دامنه شمالی کوه رویال، در مناطق اوترمونت و کوت‌ده‌نژ مونترال واقع شده است. این پردیس با طراحی آرت دکو و امکانات مدرن، از طریق ایستگاه‌های مترو قابل دسترسی است.
4. دانشگاه مونترال در چه زمینه‌های پژوهشی برجسته است؟
دانشگاه مونترال در زمینه‌های هوش مصنوعی (مؤسسه Mila)، زیست‌پزشکی، رمزنگاری کوانتومی، و علوم زیستی پیشرو است. این دانشگاه عضوی از گروه U15 کانادا و میزبان 465 واحد پژوهشی است.
5. چه افرادی از دانشگاه مونترال فارغ‌التحصیل شده‌اند؟
فارغ‌التحصیلان برجسته دانشگاه مونترال شامل پیر ترودو (نخست‌وزیر کانادا)، میشل ژان (فرماندار کل کانادا)، و روژه گی‌من (برنده جایزه نوبل پزشکی) هستند. همچنین 11 نخست‌وزیر کبک از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند.
نتیجه‌گیری
دانشگاه مونترال با تاریخچه‌ای 147 ساله، یکی از پیشگامان آموزش عالی و پژوهش در کانادا و جهان است. این دانشگاه با پردیس‌های مدرن، برنامه‌های آکادمیک متنوع، و تعهد به نوآوری، نه تنها به تربیت نسل‌های آینده کمک کرده، بلکه تأثیر عمیقی بر جامعه و علم جهانی گذاشته است. با وجود چالش‌های اجتماعی، دانشگاه مونترال همچنان به عنوان یکی از مراکز برجسته علمی و فرهنگی در جهان شناخته می‌شود.
گرد آوری:بخش علمی ستاره آبی
