به گزارش ایسنا، نتایج تحقیقات جدید نشان می‌دهد یک صخره‌نگاره مصر باستان در نزدیکی «اسوان» ممکن است در آغاز نخستین دودمان، یعنی حدود 5100 سال پیش، حکاکی شده باشد.
«لایوساینس» نوشت، این نقش‌برجسته، قایقی را نشان می‌دهد که ممکن است در آن شخصیتی سلطنتی نشسته باشد، البته فقط سر و شانه راست این شخص قابل مشاهده است. این حکاکی از نظر سبک‌شناسی شبیه به لوح‌های صخره‌ای مصر باستان از دوره مصر پیش از تاریخ و آغاز نخستین دودمان است که از جمله دوره‌هایی محسوب می‌شوند که باستان‌شناسان آگاهی زیادی از آنها ندارند.
بر اساس نتایج این تحقیق جدید، این شباهت‌ها نشان می‌دهد که این نقش‌برجسته که به تازگی کشف شده است، امکان دارد سرنخ‌هایی درباره‌ی شکل‌گیری حکومت مصر در اختیار بگذارد.
«دوریان ون‌هول» (Dorian Vanhulle)، نویسنده این مقاله مربوط به این تحقیقات و مدیر و متصدی موزه «Malgré-Tout» واقع در بلژیک در بیانیه‌ای اظهار کرد: «قایق‌ها از پرتکرارترین مضامین در تصویرگری‌های مصری هستند.»
او اضافه کرد: «در دوره‌های مصر پیش از تاریخ و آغاز پیشادودمانی (حدود 4500 تا 3085 پیش از میلاد) یعنی دوره‌هایی که پیش‌درآمد مصر فرعونی بودند، قایق‌ها همه‌جا دیده می‌شوند و از معانی ایدئولوژیک و نمادین پیچیده‌ای برخوردارند.»
«ون‌هول» در این مقاله، نوشت که «صخره‌نگاره جدید و جالب توجه» در نوامبر 2022، در کرانه غربی رود نیل در نزدیکی «اسوان»، در جریان یک بررسی که برای مستندسازی صخره‌نگاره این منطقه پیش از ساخت شهر جدید اسوان انجام می‌شد، کشف شده است. این مقاله روز پنج‌شنبه (10 جولای) در مجله «Antiquity» منتشر شد.
این محقق نوشت که این نقش‌برجسته، «قایقی پر از تزئین را نشان می‌دهد که توسط پنج انسان به سمت راست کشیده می‌شود.» در انتهای قایق، فردی ایستاده که یک پارو در دست دارد. کنار این شخص، یک فضای بسته که احتمالا کابین باشد دیده می‌شود که به نظر می‌رسد فردی نشسته در آن قرار دارد. این فرد ممکن است فردی سلطنتی باشد. با این حال، برخی جزئیات سالم باقی نمانده‌اند که تفسیر این شخصیت را دشوار می‌کند. به نظر می‌رسد فرد نشسته، چانه‌ای کشیده‌شکل دارد که «ویژگی معمول برای تصویرسازی از فرمانروایان اولیه است و ممکن است به ریش مصنوعی اشاره داشته باشد که از زمان دودمان اول توسط پادشاهان پوشیده می‌شد.»
این محقق در ادامه مقاله نوشت: فرد نشسته «خطی عمودی» روی سر خود دارد، که «ممکن است نوعی پوشش برای سر باشد.»
«ون‌هول» برای تعیین قدمت این صخره‌نگاره، سبک آن را بررسی کرد. او گفت که شکل داس‌مانند قایق و اشکال شبیه به انسان که آن را می‌کشند، شبیه به تصاویری از قایق‌ها در دوره‌های مصر پیش از تاریخ و آغاز دودمان است که کابین قایق نیز شبیه به تصاویر قایق‌های اواخر دوره مصر پیش از تاریخ است. همچنین، به نظر می‌رسد که قایق دارای «شاخ»هایی روی بالای کابین دوم خود است که ویژگی است که در آغاز دودمان اول رایج بود.
با این حال، این محقق فکر نمی‌کند که این شخصیت، «نارمر» (Narmer) باشد؛ کسی که نخستین دودمان مصر را حدود 3085 پیش از میلاد بنیان گذاشت. دلیلش این است که این نقش برجسته فاقد «serekh» است که هیروگلیفی است که نمای بیرونی کاخ را نشان می‌دهد و نام شاه را در خود دارد و اغلب با تصویر «حوروس»، خدای شاهین‌سر مصر باستان، همراه است.
«ون‌هول» در این مقاله نوشت: «این غیبت، نشان می‌دهد که این شخصیت نشسته، یک پادشاه از دودمان اول نیست.» بلکه به احتمال زیاد، این حکاکی «در آغاز دودمان اول، شاید اندکی پیش از سلطنت نارمر، انجام شده است.»
«آلحاندرو سررانو» (Alejandro Jiménez Serrano) مصرشناس دانشگاه «Jaén» در اسپانیا که در این مطالعه مشارکت نداشت، در ایمیلی به وب‌سایت لایوساینس گفت: «نبود نماد «serekh»، یک نکته قابل توجه است.»
او افزود: «این ممکن است نشان دهد این شخصیت نشسته، پیش از رایج‌شدن این نماد سلطنتی در هنر رسمی صخره‌ای، زندگی می‌کرده است.»
«ون‌هول» خاطرنشان کرد: این حکاکی و دیگر نمونه‌ها به‌خوبی انجام شده‌اند و شباهت‌های زیادی با یکدیگر دارند، بنابراین ممکن است مقامات محلی، هنرمندان تخصصی صخره‌نگاره را مدت‌ها پیش از ساخت نخستین اهرام به کار گرفته باشند.
«سررانو»، مصرشناس گفت: «مجموعه محدودی از صخره‌نگاره‌های دوره آغازین دودمان وجود دارد، بنابراین این نقش‌برجسته از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا فردی نشسته را در یک قایق تشریفاتی نشان می‌دهد که به عنوان نماینده‌ای احتمالی از قدرت و اقتدار تفسیر می‌شود.»
با این حال، تفسیر هنر صخره‌ای دشوار است و «ون‌هول» و «سررانو» چندین محدودیت را در این مطالعه یادآور شدند. برای مثال، مشخص نیست خط عمودی بالای سر این شخص نشسته در واقع تاج است یا خیر، یا اینکه چانه کشیده‌شکل او، ریش مصنوعی باشد. حتی معلوم نیست این شخص نشسته، زن است یا مرد.
سررانو گفت: «این مقاله اذعان دارد که امکان تعیین جنسیت و موقعیت اجتماعی این شخصیت وجود ندارد. اگرچه اهمیت اجتماعی او به عنوان عضوی احتمالی از طبقه حاکم مورد شناسایی قرار گرفته است.»
