زندگینامه زینب دختر حضرت محمّد (ص)

آشنایی با زندگی نامه زینب بنت پیامبر (ص)

زینب بنت رسول الله (ص) بزرگ ترین فرزند رسول خدا (ص) یا بزرگ ترین آنها پس از برادرش قاسم می باشد. مورّخان ولادت زینب را در سی سالگی پیامبر و پنج سال پس از ازدواج آن حضرت با خدیجه (س) دانسته اند.

مضمون حدیثی که از رسول خدا (ص) نقل شده، گویای عظمت آن بزرگوار است که فرمود: «معاشر الناس الا اخبرکم بخیرالناس خالاً و خالهً؟ قالوا: بلی یا رسول الله. قال: الحسن و الحسین خالهما القاسم و خالتهما زینب بنت رسول الله(ص).»

زینب بنت محمد (عربی: زَیْنَب بِنْت مُحَمَّد) (598/599–629 میلادی) بزرگ ترین دختر پیامبر اسلام، پس از برادرش قاسم می باشد. محمد، از خدیجه، همسر نخست او بود.

ازدواج زینب دختر حضرت محمّد (ص) :

او 10 سال قبل از بعثت محمد در حالیکه محمد 30 ساله بود، به دنیا آمد. زینب هم زمان با مادرش به اسلام روی آورد. زینب پیش از دسامبر 610 میلادی با پسرخاله مادری خود، ابو العاص بن ربیع ازدواج کرد. خدیجه به عنوان هدیه ازدواج یک گردنبند عقیق به او داد. 

این ازدواج پیش از بعثت اتفاق افتاد. زینب نخستین دختر محمد است که ازدواج کرده است. گفته شده که نام اصلی ابی العاص، قاسم بوده و به «جرو البطاء» (یعنی فرزند سرزمین بطی) مشهور بوده است. او از معدود مردان تاجر و ثروتمند و امانت دار مکه بود.

آن ها دو فرزند داشتند: علی که در کودکی درگذشت و امامه که فرزندان دیگری به دنیا آورد، از جمله هلال یا محمد الأوسط. علی بن ابی طالب بعد از مرگ فاطمه به سفارش وی با امامه ازدواج کرد و بنابر نقل دیگر خود ابوالعاص به امامه سفارش کرد، با علی ازدواج کند.

زینب پس از اینکه محمد به پیامبری برگزیده شد، اسلام آورد. بعد از ظهور اسلام و مسلمان شدن زینب، روابط زناشویی آن دو به هم خورده بود؛ بزرگان قریش ابو العاص را تحت فشار قرار دادند که از زینب جدا شود و به او وعده دادند هر زنی که بخواهد به او خواهند داد، اما ابو العاص گفت که به هیچ زنی غیر از زینب علاقه ندارد.

ابوالعاص به هیچ وجه حاضر به طلاق دادن زینب نبود و از آنجا که محمد هیچ قدرتی در مقابل قریش در مکه نداشت، نتوانست آن ها را از هم جدا کند و ابوالعاص را مجبور به طلاق زینب نماید. محمد او را به خاطر این وفاداری ستود. با اینکه محمد در آن زمان بر مکه تسلطی نداشت، زینب و ابو العاص همچنان با یکدیگر زندگی کردند، هرچند ابو العاص از اسلام آوردن امتناع کرد. زینب در مکه ماند، در حالی که دیگر مسلمانان همراه با محمد به مدینه هجرت کردند.

هجرت به مدینه

ابو العاص یکی از مشرکانی بود که در نبرد بدر اسیر شد. زینب برای آزادی او پول فرستاد، از جمله همان گردنبند عقیق. وقتی محمد گردنبند را دید، حاضر نشد هیچ پولی برای آزادی دامادش بگیرد و ابو العاص را آزاد کرد به شرطی که زینب را به مدینه بفرستد.

زینب این دستور را پذیرفت. حدود یک ماه پس از نبرد بدر، زید، برادرخوانده زینب، به مکه آمد تا او را به مدینه ببرد. او در یک هودج سوار شد و کِنانه، برادرشوهرش، شتر را هدایت کرد. قریش این اقدام را نمایشی از پیروزی محمد در بدر تلقی کردند و گروهی او را تعقیب کردند. در منطقه ذی طوی، مردی به نام حبار بن اسود با نیزه او را تهدید کرد و به او حمله کرد. زینب از هودج به روی سنگی افتاد. کِنانه تیرهای خود را نشان داد و تهدید کرد هرکسی نزدیک شود، او را خواهد کشت.

چند شب بعد، کِنانه او را بی سر و صدا به زید رساند و زینب به مدینه هجرت کرد. انس بن مالک می گوید زینب را در مدینه در حالی که عبای ابریشمی راه راه پوشیده بود، دیده است.

بازگشت ابو العاص

زینب در سپتامبر یا اکتبر 627 میلادی بار دیگر ابو العاص را دید. او شبانه به خانه زینب در مدینه آمد و درخواست پناه داد. صبح، زینب در نماز جماعت اعلام کرد که به ابو العاص پناه داده است. محمد، با تأیید این خبر، گفت: «ما از هرکسی که او پناه داده، حمایت می کنیم.» محمد به او گفت ابو العاص را به عنوان مهمان بپذیرد.

ابو العاص پس از بازگرداندن امانت های مردم قریش، مسلمان شد و به مدینه بازگشت. محمد ازدواج آن ها را تجدید کرد و زندگی مشترکشان از سر گرفته شد.

وفات زینب دختر پیامبر (ص) :

این ازدواج دوام چندانی نداشت، زیرا زینب در مه یا ژوئن 629 میلادی بر اثر عوارض ناشی از سقط جنین درگذشت. شست وشوی بدن او را ام ایمن، سوده و ام سلمه انجام دادند.

محمد بن عبدالله به آن ها گفت: «او را سه یا پنج بار و اگر خواستید، بیشتر غسل دهید و با سدر و کافور بشویید و چون از غسل دادن او فارغ شدید، مرا خبر کنید.» وقتی کار غسل دادن زینب تمام شد، محمد پیراهن «ازاء» خود را داده و گفت: «آن را چسبیده به بدنش بر او بپیچند.» او در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.

گفته شده است علت اصلی مرگ او، حمله دو مرد از قریش به نام های “هبار بن اسود” و “نافع بن عبدالقیس” هنگام هجرت به مدینه بود. او که باردار بود، دچار سقط جنین شد و به همین دلیل بیمار شد و تا زمان وفاتش در سال 8 هجری بهبود نیافت.

گردآوری: بخش مذهبی ستاره آبی