دیواره بزرگ مرجانی؛ اکوسیستم رنگارنگ و پیچیده جهان
صخره‌ی بزرگ مرجانی
دیواره بزرگ مرجانی حدود 10 درصد از اکوسیستم‌های صخره‌های مرجانی جهان را تشکیل می‌دهد و یکی از شناخته‌شده‌ترین و پیچیده‌ترین سیستم‌های طبیعی روی زمین به شمار می‌آید.
این منطقه برای بسیاری از مردم بومی استرالیا به نام «Sea Country» شناخته می‌شود و بیش از 70 گروه مالک سنتی دارد که ارتباط آن‌ها با محیط دریایی به بیش از 60 هزار سال پیش بازمی‌گردد.
دیواره بزرگ مرجانی یک پارک دریایی و منطقه میراث جهانی است که طیف وسیعی از فعالیت‌های تجاری را پشتیبانی می‌کند و هر ساله میلیون‌ها بازدیدکننده را جذب می‌کند که برای لذت بردن از زیبایی‌های بالای آب و زیر آب به این منطقه می‌آیند.
این دیواره همچنین یک نیروی اقتصادی مهم است که سالانه بیش از 6.4 میلیارد دلار به اقتصاد استرالیا کمک می‌کند و حدود 64 هزار شغل تمام‌وقت ایجاد می‌کند.
اندازه و وسعت
دیواره بزرگ مرجانی منحصر به فرد است زیرا بیش از 14 درجه عرض جغرافیایی را در بر می‌گیرد و از مناطق کم‌عمق رودخانه‌ای تا آب‌های عمیق اقیانوسی گسترده شده است.
در این گستره وسیع، مجموعه‌ای بی‌نظیر از جوامع زیستی، زیستگاه‌ها و گونه‌ها وجود دارد که باعث شده این دیواره یکی از پیچیده‌ترین اکوسیستم‌های طبیعی جهان باشد.
برخی حقایق کلیدی درباره پارک دریایی دیواره بزرگ مرجانی:
مساحتی در حدود 344,400 کیلومتر مربع دارد
شامل بزرگ‌ترین اکوسیستم صخره مرجانی جهان است
شامل حدود 3000 صخره مرجانی، 600 جزیره قاره‌ای، 300 صخره کوچک مرجانی و حدود 150 جزیره مانگرو نزدیک به ساحل است
از شمال ایالت کویینزلند در شمال‌شرقی استرالیا تا کمی شمال باندابرگ کشیده شده است
عرض آن بین 60 تا 250 کیلومتر است
عمق متوسط در آب‌های نزدیک به ساحل حدود 35 متر و در صخره‌های دور از ساحل به بیش از 2000 متر می‌رسد
در سال 1975 از طریق قانون پارک دریایی دیواره بزرگ مرجانی ایجاد شده است
منطقه حفاظت‌شده شامل فضای هوایی بالای آب و بستر زیر دریا نیز می‌شود.
جانوران و گیاهان
اگرچه این منطقه بیشتر به خاطر شبکه بزرگ و رنگارنگ صخره‌های مرجانی‌اش شناخته می‌شود، اما ساختار پیچیده آن خانه گونه‌های فراوانی از جانوران و گیاهان نیز هست.
برخی از این گونه‌ها مانند لاک‌پشت‌ها و کروکودیل‌ها از دوران ماقبل تاریخ وجود داشته و طی هزاران سال تغییرات کمی کرده‌اند.
تنوع شگفت‌انگیز موجودات دریایی شامل موارد زیر است:
450 نوع مرجان سخت
حداقل 1000 گونه مرجان نرم و قلم دریایی
بیش از 100 گونه عروس دریایی
بیش از 6000 گونه نرم‌تنان
بیش از 1000 گونه کرم
1625 گونه ماهی
14 گونه مار دریایی
6 گونه لاک‌پشت دریایی
20 گونه پرنده دریایی که لانه‌سازی می‌کنند
41 گونه پرنده ساحلی
بیش از 1300 گونه سخت‌پوستان
630 گونه خارپوستان
حداقل 2500 گونه اسفنج دریایی
136 گونه کوسه و سفره‌ماهی
بیش از 30 گونه نهنگ و دلفین.
مرجان‌ها و زیستگاه‌ها
اگرچه مرجان‌ها علت اصلی شهرت دیواره بزرگ مرجانی هستند، اما تنها حدود 7 درصد از پارک دریایی و منطقه میراث جهانی را تشکیل می‌دهند.
باقی پارک دریایی مجموعه‌ای فوق‌العاده متنوع از زیستگاه‌های دریایی است که از مناطق کم‌عمق نزدیک ساحل مانند چمن‌زارهای دریایی، مانگروها، شن‌ها، باغ‌های جلبک و اسفنج و جوامع بین‌صخره‌ای تا مناطق عمیق اقیانوسی که بیش از 250 کیلومتر از ساحل فاصله دارند، گسترده شده است.
این منطقه حفاظت‌شده به جای یک سطح محافظتی یکنواخت، به مناطق مختلفی تقسیم شده است که هر کدام قوانین خاصی برای فعالیت‌های مجاز و ممنوع دارند.
مقایسه اندازه پارک دریایی با مناطق دیگر
پارک دریایی دیواره بزرگ مرجانی با مساحت 344,400 کیلومتر مربع:
بزرگ‌تر از مجموع ایالت‌های ویکتوریا و تاسمانی است
بزرگ‌تر از مجموع بریتانیا، سوئیس و هلند است
تقریباً به اندازه ژاپن، مالزی یا ایتالیا است
تقریباً نصف اندازه ایالت تگزاس آمریکا است
کمی کوچک‌تر از کل دریای بالتیک است
می‌توان آن را 3.6 بار در خلیج هادسون جای داد
بریتانیا می‌تواند 1.6 بار در آن جای گیرد
اگر طول خط ساحلی فرانسه را بپوشاند، 67 درصد طول آن را می‌پوشاند
از ریو دو ژانیرو تا دهانه رود آمازون را می‌پوشاند
حدود 98.6 درصد آلمان را پوشش می‌دهد
می‌توان آن را 1.4 بار از شمال تا جنوب هند قرار داد
کره جنوبی می‌تواند 1.54 بار در آن جای گیرد
کوه فوجی می‌توانست 609 بار به طول دیواره بزرگ مرجانی متصل شود
نیوزیلند می‌تواند 1.3 بار در آن جای گیرد.
پارک دریایی تقریباً 2300 کیلومتر در امتداد ساحل کویینزلند در شمال‌شرقی استرالیا کشیده شده است؛ این طول تقریباً برابر با طول سواحل غربی آمریکا از ونکوور تا مرز مکزیک است.
صخره‌های مرجانی بلیز در سواحل دریای کارائیب با طول 290 کیلومتر دومین صخره مرجانی طولانی جهان هستند و صخره نینگالو در ساحل غربی استرالیا 280 کیلومتر طول دارد.
سوالات متداول درباره صخره‌ی بزرگ مرجانی
1. صخره‌ی بزرگ مرجانی کجا واقع شده است؟
صخره‌ی بزرگ مرجانی در امتداد ساحل شمال‌شرقی استرالیا و به‌ویژه ایالت کویینزلند قرار دارد.
2. چه تنوع زیستی‌ای در صخره‌ی بزرگ مرجانی وجود دارد؟
این صخره میزبان بیش از 9,000 گونه مختلف شامل مرجان‌ها، ماهی‌ها، لاک‌پشت‌ها، دلفین‌ها، کوسه‌ها و بسیاری دیگر از جانداران دریایی است.
3. فرایند سفیدشدگی مرجان چیست و چه علتی دارد؟
سفیدشدگی زمانی رخ می‌دهد که دمای آب بالا رفته و مرجان‌ها جلبک‌های همزیست خود را که به آن‌ها رنگ و تغذیه می‌دهند، از دست می‌دهند و به رنگ سفید درمی‌آیند.
4. چه تهدیدهایی صخره‌ی بزرگ مرجانی را در خطر قرار داده‌اند؟
تغییرات اقلیمی، افزایش دمای آب، آلودگی‌های شیمیایی، توسعه ساحلی، صید بی‌رویه و آفات دریایی مانند ستاره دریایی تاج‌خار از جمله تهدیدهای اصلی این اکوسیستم هستند.
5. چگونه می‌توان از صخره‌ی بزرگ مرجانی حفاظت کرد؟
از طریق کاهش آلودگی، کنترل صید، پایش مداوم اکوسیستم، تحقیقات علمی و استفاده از فناوری‌های نوین مانند واقعیت مجازی برای مطالعه و آموزش می‌توان به حفظ این میراث طبیعی کمک کرد.
نتیجه‌گیری
دیواره بزرگ مرجانی، مانند گوهری بی‌بدیل در اقیانوس آرام جنوبی، میراثی است که ارزش آن با هیچ معیار مالی قابل سنجش نیست. اینجا نه‌تنها مقصدی رؤیایی برای گردشگران ماجراجوست، بلکه یادآوری است از اینکه حیات بر زمین چقدر ظریف و وابسته به تعادل طبیعی است. حفاظت از این شگفتی، مسئولیتی جهانی است زیرا نابودی آن، زخمی عمیق بر پیکر زمین خواهد بود.
گرد آوری:بخش گردشگری ستاره آبی
