به گزارش فرادید، وقتی صحبت از دیوارهای عظیم و چندصدساله‌ای می‌شود که ممکن است از فضا هم قابل‌مشاهده باشند، «دیوار بزرگ چین» تمام توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. این دیوار طولانی‌ترین سازه دست‌ساز بشر در تاریخ است، بیش از 2000 سال برای ساخت آن زمان صرف شده و موضوع افسانه‌ها و قصه‌های بی‌شماری است. با این حال، این تنها دیوار از این نوع نیست، حتی در خود چین!
در شمال‌غرب دیوار بزرگ و در امتداد چین تا مغولستان و روسیه، سیستم دیوارهای قرون وسطایی قرار دارد: شبکه‌ای 2500 مایلی از استحکامات که بین قرن‌های 10 تا 13 میلادی ساخته شده؛ یعنی زمانی که این منطقه سکونتگاه فرهنگ‌های متنوعی بود که تلاش می‌کردند حرکت یکدیگر را کنترل کنند.
در حالی که بیشتر دیوارهای قرون وسطایی به شکل گسترده مطالعه شده‌اند، بخش کوچک اما مهمی همچنان در هاله‌ای از رمز و راز باقی مانده: دیواری موسوم به «دیوار گوبی». سال‌ها داده‌های بسیار کمی که درباره این سازه 320 کیلومتر وجود داشت، تنها از مطالعات دوران جنگ سرد شوروی به دست آمده بود. به‌تازگی این کمبود داده‌ها، تیمی از پژوهشگران را ترغیب کرد تا دیوار گوبی را با استفاده از فناوری‌ها و روش‌های مدرن مطالعه کنند. نتایج تحقیقات آن‌ها که ماه آوریل 2025 منتشر شد، گذشته پرماجرایی را آشکار کرد.
مطالعه دیوار گوبی
اگرچه مستندسازی مدرن دیوار گوبی به قرن هجدهم بازمی‌گردد، پژوهش‌های رسمی تا دهه 1950 آغاز نشد، زمانی که حفاری‌های باستان‌شناسان مغولستانی، سازه را روی نقشه‌های دوران شوروی قرار داد. از آن زمان، دیوار را باستان‌شناسان ژاپنی و روسی مطالعه کردند و ساخت آن را به سلسله تانگوت یا شی شا نسبت داده‌اند؛ سلسله‌ای که از سال 1038 تا 1227 میلادی در شمال‌غرب چین حکمرانی می‌کرد.
با استفاده از حسگرهای از راه دور، مطالعات میدانی، حفاری‌ها و تحلیل‌های آزمایشگاهی، مطالعه سال 2025 موفق شد درک بهتری از قدمت، فرایند ساخت، نگهداری و هدف دیوار گوبی به دست آورد.
پژوهشگران تأیید کردند دیوار زمان حکمرانی شی‌شا ساخته شده و تاریخ‌یابی رادیوکربنی نشان می‌دهد بخش عمده ساخت آن در دوران امپراتور اول شی‌شا، یوانهاو، انجام شده است. دوره حکمرانی یوآن‌ها (1038 تا 1048 میلادی) با لشکرکشی‌ها برای فتح و تثبیت قلمروهای جدید همراه بود.
رسوبات ذغال نشان می‌دهد دیوار گوبی در طول دوره شی‌شا تا سال‌های پایانی این سلسله، تحت اشغال و نگهبانی بوده است. نشانه دیگر سکونت مداوم اینست که دیوار نزدیک چاه‌ها و درختان ساخته شده که منابع موردنیاز سربازان برای ماندن در پست‌ها را فراهم می‌کرد.
پیش‌تر گمان می‌رفت این دیوار مانند کل سیستم دیوارهای قرون وسطایی، تنها یک سازه دفاعی بوده و هدفش جلوگیری از ورود افراد ناخواسته بوده، اما پژوهشگران با بررسی دقیق‌تر استدلال می‌کنند دیوار گوبی نقش پیچیده و فعال‌تری در استراتژی امپراتوری ایفا می‌کرد.
اگرچه دیوار گوبی بدون شک هدف دفاعی هم داشته (بخش‌های بزرگی نزدیک تپه‌های شنی ساخته شده‌اند که به‌عنوان مانع اضافه عمل می‌کردند) اما به‌نظر می‌رسد این سازه نقش یک مرکز تجاری و اداری را هم ایفا می‌کرده است؛ به عبارت دیگر این دیوار از یک سو انسان‌ها را از هم جدا می‌کرده و از سوی دیگر آن‌ها را به هم نزدیک می‌ساخته است.
