نحوه کار رله پمپ سوخت و علائم خرابی آن

رله پمپ سوخت چیست و چگونه کار می کند و علائم خرابی آن چیست ؟

نحوه کار رله پمپ سوخت و علائم خرابی آن :

شاید با پمپ سوخت آشنا باشید؛ قطعه‌ای که داخل مخزن سوخت قرار دارد و با ایجاد فشار در خطوط سوخت، بنزین را به موتور احتراقی می‌رساند تا خودرو کار کند.

پمپ سوخت ممکن است به دلایل مختلفی از کار بیفتد، که یکی از آن‌ها مشکلات کمتر شناخته‌شده‌ی رله پمپ سوخت است.

رله پمپ سوخت چیست؟

رله پمپ سوخت یک قطعه الکترونیکی است که در تمام خودروهای مجهز به موتور احتراق داخلی یافت می‌شود. واژه “رله” به معنای “دریافت و انتقال” است.

وقتی سوئیچ را روشن می‌کنید، رله پمپ سوخت ولتاژ ثابتی را به پمپ سوخت منتقل می‌کند. بنابراین، هرگونه مشکل در رله می‌تواند باعث اختلال در عملکرد پمپ سوخت شود و در نتیجه، خودرو به سختی روشن خواهد شد!

رله پمپ سوخت چه کاربردی دارد؟

این رله برای عملکرد صحیح موتور احتراقی ضروری است. موتور برای کار کردن به سوخت نیاز دارد و این قطعه تضمین می‌کند که موتور سوخت مورد نیاز خود را دریافت کند. معمولاً این رله توسط سوئیچ احتراق یا ماژول کنترل قدرت مدیریت می‌شود.

با روشن کردن سوئیچ، رله فعال شده و برق لازم برای روشن شدن پمپ سوخت را تأمین می‌کند. وقتی سوئیچ را خاموش می‌کنید، رله پمپ سوخت را غیرفعال می‌کند.

محل قرارگیری

در بیشتر خودروها، رله پمپ سوخت در جعبه فیوز داخل محفظه موتور قرار دارد؛ جعبه‌ای سیاه و مستطیلی که حاوی رله‌ها و فیوزهای مختلف است.

اگر نتوانستید آن را پیدا کنید، به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید. رله پمپ سوخت ممکن است در مکان‌های مختلفی مانند زیر کاپوت، روی دیواره آتش (فایروال)، یا نزدیک ستون فرمان قرار داشته باشد.

عملکرد

وقتی کلید را در سوئیچ می‌چرخانید تا خودرو را روشن کنید، چرخه استارت موتور احتراقی آغاز می‌شود. رله پمپ سوخت به مدت کافی فعال می‌شود تا جریان لازم برای روشن شدن پمپ سوخت را تأمین کند.

نکته کلیدی این است که رله مقدار کمی ولتاژ را به‌صورت مداوم به پمپ سوخت می‌رساند. پس از روشن شدن موتور، رله خاموش می‌شود.

در این مرحله، برق مورد نیاز پمپ سوخت از طریق واحد ارسال فشار روغن تأمین می‌شود. وقتی سوئیچ را خاموش می‌کنید، رله دوباره برای مدت کوتاهی فعال می‌شود تا پمپ سوخت را خاموش کند.

علائم خرابی رله پمپ سوخت

موتور روشن نمی‌شود

یکی از شایع‌ترین نشانه‌های خرابی رله پمپ سوخت، عدم روشن شدن موتور است. حتی اگر با چرخاندن سوئیچ، موتور بچرخد، به دلیل عدم تأمین برق برای پمپ سوخت، خودرو روشن نمی‌شود.

البته، مشکل روشن نشدن خودرو ممکن است دلایل متعدد دیگری نیز داشته باشد. بنابراین، در این حالت، باید یک بررسی جامع انجام دهید.

توقف ناگهانی موتور

یکی از رایج‌ترین علائم خرابی رله پمپ سوخت، توقف ناگهانی موتور در حین رانندگی است. در این حالت، رله به‌طور ناگهانی جریان برق به پمپ سوخت را قطع می‌کند و باعث خاموش شدن موتور می‌شود.  

اگر موتور پس از توقف دیگر روشن نشود، احتمالاً رله پمپ سوخت کاملاً خراب شده و باید تعویض شود.  

اما اگر خوش‌شانس باشید و خودرو پس از مدتی کوتاه دوباره روشن شود، رله معیوب است و نیاز به بررسی فوری دارد.

کاهش قدرت خودرو

اگر خودرو در حین رانندگی به‌طور ناگهانی قدرت خود را از دست بدهد یا بدون دلیل مشخص سرعتش کم شود، ممکن است رله پمپ سوخت مقصر باشد. این مشکل همیشه به خاموش شدن خودرو منجر نمی‌شود.  

گاهی اوقات خودرو برای مدتی به‌صورت عادی به کار خود ادامه می‌دهد. بااین‌حال، در صورت تجربه کاهش ناگهانی قدرت، بازرسی و تعمیر فوری توصیه می‌شود، زیرا ممکن است دفعه بعد خودرو کاملاً متوقف شود و شما را در وسط جاده سرگردان کند.

عدم شنیده شدن صدای پمپ سوخت

یکی دیگر از نشانه‌های خرابی رله پمپ سوخت، نبود صدای پمپ سوخت هنگام روشن کردن سوئیچ است. پمپ سوخت معمولاً در مخزن سوخت، نزدیک عقب خودرو قرار دارد و هنگام استارت موتور، صدای آن قابل‌شنیدن است.

یک پمپ سوخت سالم همراه با رله سالم، معمولاً صدایی شبیه به زمزمه یا ناله‌ای با حجم کم تولید می‌کند که از داخل خودرو یا نزدیک مخزن سوخت شنیده می‌شود.  

اگر رله خراب باشد، پمپ سوخت برق دریافت نمی‌کند و کار نمی‌کند، در نتیجه هیچ صدایی تولید نخواهد شد.

چگونه خرابی رله پمپ سوخت را تشخیص دهیم؟

بازرسی چشمی

همیشه ابتدا با بازرسی چشمی شروع کنید، سپس به سراغ آزمایش‌های دیگر بروید که در ادامه توضیح داده می‌شوند. رله پمپ سوخت قطعات زیادی برای بررسی ندارد، پس نگران نباشید.

• جعبه فیوز سیاه‌رنگ را در محفظه موتور پیدا کنید.  

• رله را پیدا کنید؛ رله یک شیء مکعبی‌شکل است که مانند یک دوشاخه الکتریکی با پایه‌هایی به جعبه متصل می‌شود.  

• اگر رله داخل جعبه سیاه است، با استفاده از یک پیچ‌گوشتی دوسو، آن را با احتیاط جدا کنید. دوشاخه و فیوز متصل به رله را جدا کنید تا رله آزاد شود.  

• پایه‌ها و سوکت‌های رله را بررسی کنید تا نشانه‌های خوردگی یا گرم شدن بیش از حد را پیدا کنید. توجه داشته باشید که پمپ سوخت به جریان کم اما مداوم نیاز دارد و خوردگی مانع جریان مناسب می‌شود. همچنین، گرم شدن بیش از حد نشان‌دهنده مشکل در رله یا مدارهای متصل به آن است.  

• پایه‌ها و سوکت‌های خورده‌شده را با اسپری پاک‌کننده تماس الکتریکی تمیز کنید. هنگام استفاده از این اسپری، از دستکش و عینک ایمنی استفاده کنید.  

• کنتاکت‌ها و کویل رله را بررسی کنید، زیرا این قطعات معمولاً دچار سوختگی یا خرابی می‌شوند.  

• تمام فیوزها را چک کنید.

آزمایش رله پمپ سوخت خراب

پس از بازرسی چشمی، اگر نتوانستید مشکل مشخصی پیدا کنید، آزمایش رله پمپ سوخت را ادامه دهید تا ببینید آیا خراب شده است یا خیر.

• مولتی‌متر دیجیتال خود را روی پایین‌ترین محدوده اهم یا حالت «تداوم» (continuity) تنظیم کنید.  

• یک سر پروب را به یکی از پایه‌های مدار قدرت رله و سر دیگر را به پایه قدرت مقابل وصل کنید.  

• مولتی‌متر باید مقاومت بی‌نهایت را نشان دهد.  

• اگر به‌جای بی‌نهایت، مقاومت صفر یا هر مقدار دیگری را مشاهده کردید، پایه‌های قدرت رله اتصال کوتاه شده‌اند و باید رله تعویض شود.

روش جایگزین:

• مولتی‌متر را روی حالت «تداوم» تنظیم کنید.  

• یک سر پروب را به یکی از پایه‌های مدار قدرت و سر دیگر را به پایه مقابل وصل کنید.  

• اگر صدای بوق شنیدید، پایه‌های قدرت رله اتصال کوتاه شده‌اند. رله را تعویض کنید.

با یک مولتی‌متر ارزان و کاربردی، می‌توانید رله پمپ سوخت و بسیاری از قطعات دیگر خودرو را آزمایش کنید.

هزینه تعویض رله پمپ سوخت

رله پمپ سوخت را می‌توانید به‌راحتی به‌صورت آنلاین یا از فروشگاه‌های قطعات خودرو تهیه کنید.  

هزینه متوسط تعویض بین 90 تا 150 دلار است که 20 تا 50 دلار برای قطعه و مابقی برای دستمزد است.

تمیز کردن رله پمپ سوخت

تمیز کردن رله یک کار نگهداری ساده است که باید یاد بگیرید، زیرا رله در شرایط مختلف به‌راحتی کثیف می‌شود.

اگر رله در محفظه موتور قرار داشته باشد، گرمای موتور می‌تواند عملکرد آن را مختل کند.  

همچنین، در موارد نادری که رله خارج از جعبه فیوز و در محفظه موتور قرار دارد، در معرض گرما، گردوغبار و کثیفی خواهد بود.

از آنجا که هرگونه آلودگی می‌تواند عملکرد رله را تحت تأثیر قرار دهد، باید به‌طور منظم آن را بررسی و در صورت نیاز تمیز کنید!

سؤالات متداول درباره رله پمپ سوخت

آیا می‌توان رله پمپ سوخت خراب را به‌طور موقت دور زد؟

بله، در شرایط اضطراری می‌توانید با استفاده از یک سیم رابط (جامپر)، برق را به‌صورت دستی به پمپ سوخت برسانید. اما این فقط یک راه‌حل موقت است، زیرا می‌تواند خطرات الکتریکی و ایمنی ایجاد کند.

چرا گاهی با ضربه زدن به جعبه فیوز، خودرو روشن می‌شود؟

این می‌تواند نشان‌دهنده خرابی رله پمپ سوخت با اتصالات شل یا خورده‌شده باشد. ضربه زدن ممکن است به‌طور موقت تماس داخل رله را برقرار کند و پمپ سوخت برق دریافت کند.

آیا رله پمپ سوخت خراب فقط در زمانی که موتور گرم است مشکل ایجاد می‌کند؟

بله، انبساط ناشی از گرما می‌تواند مشکلات الکتریکی داخلی رله را تشدید کند و باعث خرابی در دمای بالای محفظه موتور شود. به همین دلیل برخی خودروها وقتی سرد هستند به‌راحتی روشن می‌شوند، اما در حالت گرم مشکل دارند.

آیا رله پمپ سوخت به‌تدریج خراب می‌شود یا ناگهان از کار می‌افتد؟

هر دو حالت ممکن است. برخی رله‌ها به‌تدریج با خرابی‌های متناوب ضعیف می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ناگهان از کار می‌افتند و باعث روشن نشدن فوری خودرو می‌شوند.

چه قطعات دیگری می‌توانند علائم مشابه رله پمپ سوخت خراب ایجاد کنند؟

سنسور موقعیت میل‌لنگ معیوب، فیلتر سوخت مسدود، سوئیچ احتراق خراب یا حتی اتصالات خورده‌شده جعبه فیوز می‌توانند علائمی شبیه به خرابی رله پمپ سوخت ایجاد کنند.

سخن پایانی :

پس از خواندن این مقاله، امیدواریم نقش اصلی رله پمپ سوخت، اهمیت این قطعه و نشانه‌هایی مانند عملکرد متناوب یا توقف موتور را که به تشخیص مشکلات آن کمک می‌کنند، درک کرده باشید.

به نگهداری و تمیز کردن این رله توجه کنید تا موتور همیشه روان کار کند و از مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود!

گردآوری: بخش خودرو ستاره آبی