همه‌چیز درباره آدنوزین؛ از درمان تا عوارض

مشخصات آدنوزین

• نام دارو: آدنوزین

• نام لاتین: Adenosine

• نام تجاری: Adenocard ، Adenoscan 

• رده دارویی: ضد آریتمی، عامل تشخیصی

• اشکال دارویی: محلول تزریقی 

• فروش دارو: با نسخه پزشک

موارد مصرف آدنوزین

• درمان تاکی‌کاردی فوق بطنی پاروکسیسمال (PSVT)

• کمک به تشخیص تاکی‌کاردی با QRS پهن

• استفاده در تست استرس قلبی (به عنوان عامل تشخیصی)

• مدیریت برخی آریتمی‌های قلبی خاص

موارد منع مصرف آدنوزین

• حساسیت شناخته‌شده به آدنوزین

• بلوک دهلیزی-بطنی درجه دوم یا سوم (بدون پیس‌میکر)

• سندرم سینوس بیمار یا برادی‌کاردی شدید

مقدار و نحوه مصرف آدنوزین

مقدار، نوع و توالی زمانی داروهایی که مصرف می کنید به موارد زیر بستگی دارد:

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• نحوه واکنش به اولین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

 

• برای PSVT: تزریق وریدی سریع (بولوس) 6 میلی‌گرم در عرض 1-2 ثانیه

• در صورت عدم پاسخ، دوز 12 میلی‌گرم پس از 1-2 دقیقه تکرار شود

• حداکثر دوز: 12 میلی‌گرم در هر بار تزریق

• برای تست استرس قلبی: تزریق وریدی مداوم با دوز 140 میکروگرم بر کیلوگرم در دقیقه به مدت 6 دقیقه

• تجویز باید تحت نظارت پزشکی و با مانیتورینگ قلبی انجام شود

• تزریق سریع وریدی (بولوس) برای PSVT، معمولاً در عرض چند ثانیه اثر می‌کند

• در صورت عدم پاسخ به دوزهای اولیه، پزشک ممکن است درمان دیگری را در نظر بگیرد

• در کودکان: دوز اولیه 0.1 میلی‌گرم بر کیلوگرم (حداکثر 6 میلی‌گرم)، در صورت نیاز افزایش تا 0.2 میلی‌گرم بر کیلوگرم

عوارض جانبی آدنوزین

• گرگرفتگی صورت

• تنگی نفس یا مشکل در تنفس

• درد قفسه سینه

• ضربان قلب نامنظم یا تپش قلب

• سرگیجه یا سبکی سر

• تهوع

• سردرد

• احساس فشار در قفسه سینه

• تعریق

• ناراحتی معده

• احساس اضطراب یا عصبی بودن

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

تداخل دارویی آدنوزین

• دیپیریدامول: افزایش اثر آدنوزین

• تئوفیلین یا کافئین: کاهش اثر آدنوزین

• کاربامازپین: افزایش خطر بلوک قلبی

• داروهای بتا بلاکر: افزایش اثرات قلبی آدنوزین

• دیگوکسین: افزایش خطر آریتمی

نکته: برای جلوگیری از این تداخل، لیست تمام داروهایی که مصرف می کنید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

موارد احتیاط مصرف آدنوزین

• حساسیت به داروهای دیگر: در صورت حساسیت به آدنوزین یا هر ماده دیگر، به پزشک اطلاع دهید.

 

• مصرف آدنوزین در دوران بارداری: گروه C؛ فقط در صورت لزوم و با نظر پزشک مصرف شود.

 

• مصرف آدنوزین در دوران شیردهی: اطلاعات محدودی وجود دارد؛ با احتیاط و تحت نظر پزشک استفاده شود.

 

• مصرف آدنوزین در سالمندان: ممکن است حساسیت بیشتری به عوارض جانبی داشته باشند.

 

• مصرف آدنوزین در کودکان: دوز باید بر اساس وزن تنظیم شود و تحت نظارت دقیق پزشکی باشد.

نحوه عملکرد

• آدنوزین گیرنده‌های آدنوزین (A1) در قلب را فعال می‌کند.

• باعث کاهش سرعت هدایت در گره دهلیزی-بطنی می‌شود.

• ضربان قلب را موقتاً کند می‌کند.

• به بازگرداندن ریتم طبیعی قلب در آریتمی‌های خاص کمک می‌کند.

• در تست استرس، باعث گشاد شدن عروق کرونری می‌شود.

شرایط نگهداری آدنوزین

• در دمای 15-30 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.

• دور از نور و رطوبت نگهداری شود.

• از یخ‌زدگی محافظت شود.

• دور از دسترس کودکان نگهداری شود.

توصیه‌هایی برای مصرف‌کنندگان آدنوزین

• قبل از مصرف، پزشک را از تمام شرایط پزشکی خود مطلع کنید.

• از مصرف کافئین یا تئوفیلین قبل از تست استرس خودداری کنید.

• در صورت احساس تنگی نفس یا درد قفسه سینه، فوراً به پزشک اطلاع دهید.

• دارو را فقط تحت نظارت پزشکی دریافت کنید.

• از تغییر دوز یا قطع مصرف بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.

تذکر مهم

مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای مصرف دارو حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.