همه‌چیز درباره تولواپتان؛ از کاربرد تا عوارض

مشخصات تولواپتان

• نام دارو: تولواپتان

• نام لاتین: Tolvaptan

• نام تجاری: Samsca، Jynarque

• رده دارویی: آنتاگونیست گیرنده وازوپرسین

• اشکال دارویی: قرص 

• فروش دارو: با نسخه پزشک

موارد مصرف تولواپتان

• درمان هیپوناترمی (کمبود سدیم خون) مرتبط با نارسایی قلبی

• درمان هیپوناترمی ناشی از سندرم هورمون آنتی‌دیورتیک نامناسب (SIADH)

• درمان هیپوناترمی مرتبط با سیروز کبدی

• کاهش سرعت پیشرفت بیماری کلیه پلی‌کیستیک اتوزومال غالب (ADPKD)

• مدیریت احتباس مایعات در نارسایی قلبی

• درمان ادم قلبی (تولواپتان فسفات تزریقی)

موارد منع مصرف تولواپتان

• حساسیت شدید به تولواپتان یا اجزای آن

• ناتوانی در احساس تشنگی یا دسترسی به آب

• هیپوناترمی هیپوولمیک (کمبود حجم خون)

• بیماران نیازمند افزایش سریع سدیم خون

• بیماری شدید کبدی (به دلیل خطر آسیب کبدی)

• مصرف همزمان با مهارکننده‌های قوی CYP3A (مانند کتوکونازول)

مقدار و نحوه مصرف تولواپتان

مقدار، نوع و توالی زمانی داروهایی که مصرف می‌کنید به موارد زیر بستگی دارد:

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• نحوه واکنش به اولین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

• دوز معمول برای هیپوناترمی: شروع با 15 میلی‌گرم یک‌بار در روز، قابل افزایش تا 60 میلی‌گرم در روز بر اساس نیاز و تحمل بیمار.

• دوز برای ADPKD: معمولاً 45 میلی‌گرم صبح و 15 میلی‌گرم 8 ساعت بعد، با افزایش تدریجی تا 90 میلی‌گرم صبح و 30 میلی‌گرم عصر.

• دارو باید در بیمارستان تحت نظارت پزشک شروع شود (برای هیپوناترمی).

• قرص را با یا بدون غذا مصرف کنید.

• از مصرف آب گریپ‌فروت یا نوشیدنی‌های الکلی همراه دارو خودداری کنید.

• مایعات زیادی بنوشید، مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد.

• در صورت فراموش کردن یک دوز، آن را به محض یادآوری مصرف کنید، مگر اینکه نزدیک زمان دوز بعدی باشد.

• از دو برابر کردن دوز برای جبران دوز فراموش‌شده خودداری کنید.

عوارض جانبی تولواپتان

• تشنگی بیش از حد

• افزایش ادرار

• خشکی دهان

• ضعف یا خستگی

• سرگیجه

• تهوع

• یبوست

• افزایش قند خون

• آسیب کبدی (یرقان، ادرار تیره، درد شکم)

• واکنش‌های آلرژیک (بثورات، خارش، تورم)

• کم‌آبی بدن

• افزایش سطح پتاسیم خون

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم، به‌ویژه علائم شدید مانند یرقان یا واکنش آلرژیک، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

 

تداخل دارویی تولواپتان

• مهارکننده‌های قوی CYP3A (مانند کتوکونازول، ایتراکونازول)

• القاکننده‌های CYP3A (مانند ریفامپین، کاربامازپین)

• دیورتیک‌ها (خطر کم‌آبی یا افزایش ادرار)

• دسموپرسین (تداخل با اثرات دارویی)

• داروهای کاهنده قند خون (به دلیل خطر افزایش قند خون)

• داروهای تأثیرگذار بر سطح پتاسیم (مانند اسپیرونولاکتون)

نکته: برای جلوگیری از این تداخل، لیست تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

موارد احتیاط مصرف تولواپتان

• حساسیت به داروهای دیگر: در صورت داشتن حساسیت به سایر داروها، به‌ویژه آنتاگونیست‌های وازوپرسین، پزشک خود را مطلع کنید.

 

• مصرف تولواپتان در دوران بارداری: مطالعات کافی در انسان وجود ندارد؛ فقط در صورت ضرورت و با نظر پزشک مصرف شود.

 

• مصرف تولواپتان در دوران شیردهی: مشخص نیست که آیا دارو در شیر مادر ترشح می‌شود؛ با پزشک مشورت کنید.

 

• مصرف تولواپتان در سالمندان: ممکن است حساسیت بیشتری به عوارض جانبی مانند کم‌آبی داشته باشند.

 

• مصرف تولواپتان در کودکان: ایمنی و اثربخشی در کودکان تأیید نشده است.

نحوه عملکرد

• تولواپتان به عنوان آنتاگونیست انتخابی گیرنده وازوپرسین V2 عمل می‌کند.

• با مسدود کردن وازوپرسین، جذب آب در کلیه‌ها را کاهش می‌دهد.

• این عمل باعث افزایش دفع آب و کاهش حجم خون می‌شود.

• در نتیجه، سطح سدیم خون در هیپوناترمی افزایش می‌یابد.

• در ADPKD، با کاهش تشکیل کیست، پیشرفت بیماری را کند می‌کند.

شرایط نگهداری تولواپتان

• در دمای اتاق (15-30 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود.

• دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری شود.

• دور از دسترس کودکان قرار گیرد.

• داروهای تاریخ‌گذشته را مصرف نکنید.

توصیه‌هایی برای مصرف‌کنندگان تولواپتان

• دارو را دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف کنید.

• در طول درمان، مایعات کافی بنوشید.

• از مصرف گریپ‌فروت یا آب آن خودداری کنید.

• علائم آسیب کبدی (یرقان، ادرار تیره) را جدی بگیرید.

• در صورت بروز واکنش آلرژیک، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

• آزمایش‌های دوره‌ای کبد و الکترولیت‌ها را انجام دهید.

• از تغییر دوز یا قطع ناگهانی دارو بدون مشورت پزشک خودداری کنید.

تذکر مهم

مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفاً جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای مصرف دارو حتماً به پزشک متخصص مراجعه نمایید.