چه چیزی باعث خارش گلو و گوش‌ها می‌شود؟
خارش گلو و گوش‌ها ممکن است به دلایل مختلفی مانند آلرژی یا سرماخوردگی ایجاد شود. درمان‌های خانگی معمولاً کافی هستند، اما اگر علائم دیگری مانند گلو درد دارید یا علائم شما بهبود نیابد، به پزشک مراجعه کنید. در ادامه، برخی از علل احتمالی، نکات برای تسکین علائم و نشانه‌هایی که باید به پزشک مراجعه کنید، آورده شده است.
علل خارش گلو و گوش
1. رینیت آلرژیک (تب یونجه)
رینیت آلرژیک، که بیشتر به نام تب یونجه شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به چیزی در محیط که معمولاً بی‌ضرر است، واکنش نشان می‌دهد. محرک‌ها شامل:
• گرده‌ها
• شوره حیوانات خانگی (مانند گربه یا سگ)
• کپک
• کنه‌های گرد و غبار
• سایر محرک‌ها مانند دود یا عطر
این واکنش باعث آزاد شدن هیستامین و دیگر واسطه‌های شیمیایی می‌شود که علائم آلرژی را ایجاد می‌کنند.
علائم رینیت آلرژیک علاوه بر خارش گلو و گوش‌ها:
• آبریزش بینی
• خارش چشم‌ها، دهان یا پوست
• چشم‌های اشک‌آلود و متورم
• عطسه
• سرفه
• گرفتگی بینی
• خستگی
2. آلرژی غذایی
طبق تحقیقات، حدود 7.6 درصد از کودکان و 10.8 درصد از بزرگسالان در ایالات متحده به آلرژی غذایی مبتلا هستند. مانند آلرژی‌های فصلی، آلرژی غذایی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده غذایی مانند بادام‌زمینی یا تخم‌مرغ بیش از حد واکنش نشان می‌دهد. علائم آلرژی غذایی می‌توانند از خفیف تا شدید باشند. علائم شایع آلرژی غذایی:
• گرفتگی معده
• استفراغ
• اسهال
• کهیر
• تورم صورت
آلرژی‌های شدید ممکن است باعث واکنش خطرناکی به نام آنافیلاکسی شوند. علائم آنافیلاکسی شامل موارد زیر است:
• تنگی نفس
• خس‌خس سینه
• مشکل در بلع
• سرگیجه
• غش
• احساس تنگی در گلو
• ضربان قلب سریع
اگر فکر می‌کنید دچار آنافیلاکسی شده‌اید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه کنید.
محرک‌های شایع آلرژی غذایی:
حدود 90 درصد واکنش‌های آلرژیک به این غذاها مربوط می‌شود:
• بادام‌زمینی و آجیل‌های درختی (مانند گردو و پکان)
• ماهی و صدف
• شیر گاو
• تخم‌مرغ
• گندم
• سویا
برخی از کودکان ممکن است با بزرگ‌تر شدن، آلرژی به غذاهایی مانند تخم‌مرغ، سویا و شیر گاو را از دست بدهند، اما آلرژی به بادام‌زمینی و آجیل‌های درختی معمولاً مادام‌العمر است.
3. سندرم آلرژی دهانی (OAS):
برخی میوه‌ها، سبزیجات و آجیل‌های درختی حاوی پروتئینی مشابه آلرژن‌های موجود در گرده‌ها هستند. اگر به گرده‌ها حساسیت دارید، این غذاها ممکن است باعث واکنش شوند. غذاهای محرک شایع شامل:
• میوه‌ها: سیب، موز، گیلاس، خیار، کیوی، خربزه، پرتقال، هلو، گلابی، آلو، گوجه‌فرنگی
• سبزیجات: هویج، کرفس، کدو سبز
• آجیل‌های درختی: فندق
علائم OAS:
• خارش دهان
• گلو خراشیده
• تورم دهان، زبان و گلو
• خارش گوش‌ها
4. آلرژی دارویی
بسیاری از داروها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند، اما تنها 5 تا 10 درصد از واکنش‌ها به داروها، آلرژی واقعی هستند. مانند سایر آلرژی‌ها، آلرژی دارویی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به یک دارو به‌عنوان یک عامل خارجی واکنش نشان می‌دهد.
اکثر واکنش‌های آلرژیک چند ساعت تا چند روز پس از مصرف دارو رخ می‌دهند. علائم آلرژی دارویی:
• بثورات پوستی
• کهیر
• خارش
• مشکل تنفسی
• خس‌خس سینه
• تورم
آلرژی دارویی شدید ممکن است باعث آنافیلاکسی شود که علائم آن شامل موارد زیر است:
• کهیر
• تورم صورت یا گلو
• خس‌خس سینه
• سرگیجه
• شوک
اگر علائم آلرژی دارویی دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت بروز آنافیلاکسی، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
5. سرماخوردگی
سرماخوردگی یکی از شایع‌ترین بیماری‌هاست. اکثر بزرگسالان سالانه دو یا سه بار سرما می‌خورند. ویروس‌های مختلفی باعث سرماخوردگی می‌شوند و از طریق قطرات سرفه یا عطسه فرد مبتلا در هوا پخش می‌شوند. سرماخوردگی معمولاً جدی نیست، اما می‌تواند آزاردهنده باشد و چند روز شما را از فعالیت بازدارد. علائم سرماخوردگی:
• آبریزش بینی
• سرفه
• عطسه
• گلو درد
• بدن‌درد
• سردرد
نحوه درمان علائم
اگر علائم آلرژی یا سرماخوردگی خفیف دارید، می‌توانید با داروهای بدون نسخه مانند مسکن‌ها، ضداحتقان‌ها، اسپری‌های بینی و آنتی‌هیستامین‌ها آن‌ها را درمان کنید.
آنتی‌هیستامین‌های رایج:
• دیفن‌هیدرامین (بنادریل)
• لوراتادین (کلاریتین)
• ستیریزین (زیرتک)
• فکسوفنادین (آلگرا)
برای تسکین خارش، می‌توانید از آنتی‌هیستامین‌های خوراکی یا موضعی (کرم) استفاده کنید.
برای علائم شدید یا طولانی‌مدت، با پزشک تماس بگیرید.
درمان براساس شرایط
اگر رینیت آلرژیک دارید:
یک متخصص آلرژی می‌تواند با آزمایش پوستی یا خونی، محرک‌های شما را شناسایی کند.
برای پیشگیری از علائم:
• برای آلرژی به کنه‌های گرد و غبار، از روکش‌های ضد کنه برای تخت استفاده کنید. ملافه‌ها را با آب داغ (بالای 54.4 درجه سانتی‌گراد) بشویید. مبلمان، فرش و پرده‌ها را جاروبرقی بکشید.
• در روزهای با گرده زیاد، در خانه بمانید، پنجره‌ها را ببندید و از کولر استفاده کنید.
• سیگار نکشید و از دود سیگار دوری کنید.
• حیوانات خانگی را از اتاق خواب دور نگه دارید.
• رطوبت خانه را زیر 50 درصد نگه دارید تا از رشد کپک جلوگیری شود.
• برای مدیریت علائم، از آنتی‌هیستامین‌های بدون نسخه (مانند لوراتادین) یا ضداحتقان‌ها (مانند سودوافدرین) استفاده کنید.
• اسپری‌های بینی استروئیدی مانند فلوتکازون (فلوناز) نیز بسیار مؤثرند.
اگر داروها کافی نبودند، به متخصص آلرژی مراجعه کنید. ممکن است ایمونوتراپی (تزریق یا قرص/مایع زیرزبانی) توصیه شود.
اگر آلرژی غذایی دارید:
• به متخصص آلرژی مراجعه کنید تا با آزمایش پوستی یا خونی، غذای محرک شناسایی شود.
• از غذاهای محرک اجتناب کنید و برچسب مواد غذایی را بررسی کنید.
• اگر آلرژی شدید دارید، همیشه یک اتواینجکتور اپی‌نفرین (مانند EpiPen) همراه داشته باشید.
اگر آلرژی دارویی دارید:
• در صورت بروز علائم آلرژی دارویی، با پزشک تماس بگیرید. ممکن است لازم باشد مصرف دارو را متوقف کنید.
• برای علائم آنافیلاکسی (مانند خس‌خس، تنگی نفس، تورم صورت یا گلو)، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
اگر سرماخوردگی دارید:
سرماخوردگی درمان خاصی ندارد، اما می‌توانید علائم را با موارد زیر تسکین دهید:
• مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن (تایلنول) یا ایبوپروفن (ادویل)
• ضداحتقان‌ها مانند سودوافدرین یا اسپری‌های بینی
• داروهای ترکیبی سرماخوردگی مانند دکسترومتورفان (دلزیم)
• اکثر سرماخوردگی‌ها در 7 تا 10 روز بهبود می‌یابند. اگر علائم بیش از 2 هفته طول کشید یا بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر علائم شما بیش از 10 روز طول کشید یا بدتر شد، با پزشک تماس بگیرید. برای علائم جدی‌تر مانند موارد زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:
• تنگی نفس
• خس‌خس سینه
• کهیر
• سردرد یا گلو درد شدید
• تورم صورت
• مشکل در بلع
پزشک ممکن است آزمایش خون یا سواب گلو انجام دهد تا عفونت باکتریایی را بررسی کند. اگر مشکوک به آلرژی باشد، ممکن است شما را به متخصص آلرژی یا پزشک گوش، حلق و بینی ارجاع دهد.
سوالات متداول
1. آیا خارش گلو و گوش‌ها می‌تواند نشانه بیماری جدی‌تری باشد؟
در اکثر موارد، این علائم به دلیل آلرژی یا سرماخوردگی هستند و جدی نیستند. اما اگر با علائم شدید مانند تنگی نفس، تورم صورت، یا مشکل در بلع همراه باشد، ممکن است نشانه آنافیلاکسی یا مشکل دیگری باشد که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
2. چگونه می‌توانم تشخیص دهم که خارش به دلیل آلرژی است یا سرماخوردگی؟
آلرژی: معمولاً با علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم‌ها و بدون تب همراه است. علائم ممکن است فصلی یا در مواجهه با محرک خاص (مانند گرده یا غذاها) ظاهر شوند.
سرماخوردگی: اغلب با بدن‌درد، گلو درد، و گاهی تب خفیف همراه است و معمولاً در عرض 7 تا 10 روز بهبود می‌یابد.
اگر مطمئن نیستید، پزشک یا متخصص آلرژی می‌تواند با آزمایش‌های تشخیصی کمک کند.
3. آیا می‌توانم از آنتی‌هیستامین‌ها برای هر دو آلرژی و سرماخوردگی استفاده کنم؟
آنتی‌هیستامین‌ها (مانند لوراتادین یا ستیریزین) برای علائم آلرژی مانند خارش گلو و گوش‌ها مؤثر هستند، اما در سرماخوردگی تأثیر محدودی دارند، مگر اینکه علائم مشابه آلرژی (مانند آبریزش بینی) وجود داشته باشد. برای سرماخوردگی، ضداحتقان‌ها یا مسکن‌ها ممکن است مناسب‌تر باشند.
4. آیا کودکان هم دچار خارش گلو و گوش‌ها می‌شوند؟
بله، کودکان نیز می‌توانند به دلیل آلرژی (به‌ویژه آلرژی غذایی) یا سرماخوردگی این علائم را تجربه کنند. در کودکان، آلرژی به غذاهایی مانند شیر گاو یا تخم‌مرغ شایع‌تر است. اگر علائم شدید یا مداوم است، با پزشک کودکان مشورت کنید.
5. آیا خارش گلو و گوش‌ها می‌تواند به دلیل استرس باشد؟
استرس به‌طور مستقیم باعث خارش گلو و گوش‌ها نمی‌شود، اما می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند و علائم آلرژی یا سرماخوردگی را بدتر کند. همچنین، استرس ممکن است باعث احساس سوزش یا ناراحتی در گلو شود که با خارش اشتباه گرفته شود.
6. آیا خارش گلو و گوش‌ها می‌تواند نشانه عفونت گوش باشد؟
در موارد نادر، عفونت گوش (مانند اوتیت میانی) می‌تواند باعث خارش یا ناراحتی در گوش و گلو شود. اگر علائم دیگری مانند درد گوش، کاهش شنوایی یا ترشح از گوش دارید، به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
خارش گلو و گوش‌ها می‌تواند آزاردهنده باشد، اما در اکثر موارد با شناسایی علت اصلی مانند آلرژی یا سرماخوردگی و استفاده از درمان‌های خانگی یا داروهای بدون نسخه قابل کنترل است. با اجتناب از محرک‌ها، مانند گرده‌ها یا غذاهای آلرژی‌زا و رعایت نکات پیشگیری می‌توانید علائم را کاهش دهید. با این حال، اگر علائم بیش از 10 روز طول کشید یا با نشانه‌های جدی مانند تنگی نفس یا تورم همراه شد، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود. با آگاهی و اقدام به‌موقع، می‌توانید به‌راحتی این مشکل را مدیریت کنید و به زندگی روزمره خود بازگردید.
گردآوری:بخش سلامت ستاره آبی
