به گزارش فرادید، تیمی از باستان‌شناسان به سرپرستی بونی پترونوا، مدیر موزه ملی تاریخ بلغارستان، این کوزه را در 17 اوت 2018 در اتاقی که در قرن چهاردهم سوخته بود پیدا کردند. این آتش‌سوزی به تعیین بازه زمانی دفن گنجینه کمک کرده است. کوزه که پر از خاک و جواهرات بود، به موزه ملی تاریخ منتقل شد تا در شرایط آزمایشگاهی کاوش شود.
پس از جداسازی دقیق خاک، باستان‌شناسان 957 شیء را کشف کردند: 873 سکه طلا و نقره، 11 قطعه اتصال و سگک، 28 دکمه نقره‌ای و برنزی، 11 گوشواره طلا، یک انگشتر طلا، یک انگشتر فلزی دیگر و چهار مهره طلای تزئین‌شده با سنگ‌های قیمتی. سکه‌ها شامل نمونه‌های عثمانی و بلغاری هستند. بیشتر این سکه‌های عثمانی به دوره سلطنت سلطان بایزید یلدریم (1389-1402) تعلق دارند و تعدادی نیز از دوره مراد اول (1362-1389) هستند.
سکه‌های طلا که تعدادشان کمتر است، شامل 20 هیپرپیرون طلای امپراتوری بیزانس هستند که از آخرین سکه‌های طلای این امپراتوری‌اند و به دلیل کاهش کیفیت، شناسایی آن‌ها دشوار است. کارشناسان توانسته‌اند چهره‌هایی مانند یوحنای پنجم پالایولوگوس، یوحنای هفتم پالایولوگوس، آندرو نیکوس دوم و آندرو نیکوس سوم را روی برخی از آن‌ها شناسایی کنند. همچنین هشت سکه طلای باکیفیت ونیزی هر یک با وزن 3.5 گرم طلای 24 عیار در این گنجینه وجود دارد.
بازه زمانی سکه‌ها با شواهد آتش‌سوزی اتاق همخوانی دارد و نشان می‌دهد این گنجینه در اواخر قرن چهاردهم، دوره‌ای پرآشوب در تاریخ قلعه، زیر کف اتاق مخفی شده است. این منطقه بخشی از دسپوتات دوبروجا، یک شاهزاده‌نشین خودمختار در امپراتوری متلاشی‌شده بلغارستان بود. تحت حاکمیت شخصی به نام دوبروتیتسا این منطقه به اوج قدرت و گستردگی سرزمینی رسید. او کالیاکرا را پایتخت خود قرار داد و ناوگان دریایی‌اش را در اتحاد با ونیز علیه جنوا به کار گرفت. پسر او، ایوانکو، پس از به قدرت رسیدن در سال 1386 سیاست پدرش را تغییر داد و توافق صلحی با سلطان عثمانی و جنوا امضا کرد و پایتخت را از کالیاکرا به وارنا منتقل کرد. اما این تغییرات ثبات نیاورد و ایوانکو در سال 1388 در نبرد با عثمانی‌ها در وارنا کشته شد.
به این ناپایداری سیاسی و درگیری‌ها، تهاجم تاتارها نیز افزوده شد. یک وقایع‌نگار اواخر قرن چهاردهم گزارش می‌دهد که تاتارها در سال 1399 به وارنا حمله کردند و شهرهای ساحلی دریای سیاه از جمله کالیاکرا نیز از خشم آن‌ها در امان نماندند. این احتمال وجود دارد که گنجینه توسط یک تاتار دفن شده باشد، زیرا اشیاء به نظر می‌رسد در یک رویداد واحد از افراد مختلف جمع‌آوری شده‌اند، نه توسط یک نفر در طول زمان. تاتارهای آکتاوی در سال 1401 قلعه را در اختیار داشتند تا اینکه شکست خوردند و اخراج شدند. از آنجا که خانه‌ای که گنج در آن یافت شده خانه‌ای اعیانی بوده، ممکن است یک فرمانده تاتار این گنجینه را برای خود جمع‌آوری کرده و در آنجا ساکن بوده باشد تا اینکه در حمله سال 1401 او را فراری داده داد و خانه‌اش را سوزانده باشند.
