آشنایی با ترتیب اعمال حج واجب
اعمال حج تمتع به زبان ساده: مراحل، شرایط و نکات مهم
حج تمتع، که به آن «حجه الاسلام» نیز گفته می شود، یکی از مهم ترین عبادات در اسلام است که بر هر مسلمانی با شرایط خاص واجب می شود. این عبادت در ماه ذی الحجه و در شهر مکه انجام می شود. در این متن، مراحل انجام حج تمتع را به صورت روان و ساده توضیح داده ایم و نکات تکمیلی را برای درک بهتر اضافه کرده ایم.
چه کسانی باید حج تمتع را انجام دهند؟
حج تمتع بر مسلمانی واجب است که شرایط زیر را داشته باشد:
• بلوغ: به سن تکلیف رسیده باشد.
• عقل: از نظر عقلی سالم باشد.
• آزادی: برده نباشد.
• استطاعت مالی: توانایی مالی برای تأمین هزینه های سفر و انجام حج را داشته باشد، بدون اینکه به خانواده اش ضرر مالی وارد شود.
• استطاعت جسمی: از نظر جسمانی توانایی انجام اعمال حج را داشته باشد.
• امنیت مسیر: راه سفر به مکه امن و باز باشد.
آمادگی های قبل از سفر حج :
قبل از عزیمت به حج، بهتر است این اقدامات را انجام دهید تا با آمادگی کامل به این سفر معنوی بروید:
• جلب رضایت والدین: رضایت پدر و مادر را به دست آورید.
• پرداخت بدهی ها: تمام بدهی های مالی خود را تسویه کنید.
• توبه از گناهان: با خلوص نیت از گناهان گذشته توبه کنید.
• نیت خالص: نیت شما برای انجام حج باید فقط برای رضای خدا باشد، نه برای خودنمایی.
• طلب حلالیت: از اطرافیان خود حلالیت بخواهید.
• صدقه دادن: صدقه ای برای خیر و برکت در سفر بدهید.
• مشورت با عالم: با فردی آگاه درباره بهترین زمان و نحوه سفر مشورت کنید.
مراحل حج تمتع به ترتیب :
حج تمتع شامل 13 مرحله است که باید به ترتیب انجام شوند. در ادامه، این مراحل به صورت ساده و روان توضیح داده شده است:
1. احرام
محل احرام: اگر از جده به مکه می روید، در «جحفه» و اگر از مدینه عازم هستید، در «مسجد شجره» محرم می شوید.
لباس احرام:
• برای مردان: دو تکه پارچه غیردوخته (یکی برای بستن به کمر و دیگری برای انداختن روی شانه).
• برای زنان: لباس معمولی و پوشیده کافی است و نیازی به لباس خاص نیست.
نیت احرام: نیت کنید که برای اطاعت از خدا و انجام عمره تمتع محرم می شوید. نیازی به گفتن نیت به زبان نیست، اما می توانید این ذکر را بگویید:
«لَبَّیْکَ اللّهُمَّ لَبَّیْکَ، لَبَّیْکَ لا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ»
• ذکر مستحب: بهتر است این ذکر را هم بگویید:
«إِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَهَ لَکَ وَ الْمُلْکَ لا شَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ»
محرمات احرام: در حالت احرام، انجام برخی کارها ممنوع است، مانند:
• زدن عطر به بدن یا لباس
• نگاه کردن در آینه
• استفاده از حنا برای زینت
• مالیدن روغن به بدن
• کندن یا کوتاه کردن مو و ناخن
• پوشیدن لباس دوخته یا کفش بسته برای مردان
• پوشاندن سر (برای مردان) یا صورت (برای زنان)
• پوشیدن زیورآلات
• قطع درختان در محدوده حرم
2. وقوف در عرفات
• زمان: از ظهر روز نهم ذی الحجه تا غروب همان روز.
• مکان: صحرای عرفات.
• کار لازم: در این مکان بمانید و به عبادت، دعا و استغفار بپردازید. طهارت (وضو یا غسل) لازم نیست، اما مستحب است.
3. وقوف در مشعرالحرام (مزدلفه)
• زمان: از طلوع فجر روز عید قربان (دهم ذی الحجه) تا طلوع آفتاب.
• مکان: وادی مشعرالحرام (بین عرفات و منا).
• کار لازم: در این مکان بمانید و دعا کنید. جمع آوری سنگ ریزه برای رمی جمره نیز در این مرحله انجام می شود.
4. رفتن به منا و رمی جمره عقبه
• زمان: صبح روز عید قربان (دهم ذی الحجه).
• کار لازم: به منا بروید و 7 سنگ ریزه را به ستون سوم (جمره عقبه) پرتاب کنید. سنگ ها باید به ستون برخورد کنند.
5. قربانی کردن در منا
کار لازم: در قربانگاه منا، یک شتر، گاو یا گوسفند قربانی کنید. این قربانی نماد فداکاری و تقرب به خداست.
6. حلق یا تقصیر (تراشیدن موی سر) در منا
کار لازم:
• حلق: تراشیدن کامل موی سر (برای مردان).
• تقصیر: کوتاه کردن مقداری از مو یا ناخن (برای زنان یا کسانی که تراشیدن سر برایشان سخت است).
نتیجه: پس از این مرحله، اکثر محرمات احرام بر شما حلال می شود و می توانید لباس معمولی بپوشید.
7. طواف زیارت
• مکان: مکه، اطراف کعبه.
• کار لازم: از کنار حجرالاسود شروع کنید و 7 دور به دور کعبه بچرخید. طواف را در همان نقطه به پایان برسانید.
8. نماز طواف
کار لازم: پس از طواف، دو رکعت نماز (مشابه نماز صبح) پشت مقام ابراهیم بخوانید.
9. سعی بین صفا و مروه
کار لازم: 7 بار فاصله بین صفا و مروه را طی کنید. از صفا به مروه یک مرتبه و از مروه به صفا مرتبه بعدی محسوب می شود. سعی از صفا شروع و در مروه تمام می شود.
10. طواف نساء
کار لازم: 7 دور به نیت طواف نساء به دور کعبه بچرخید. این طواف برای همه (مردان و زنان) واجب است.
11. نماز طواف نساء
کار لازم: دو رکعت نماز (مشابه نماز صبح) به نیت طواف نساء بخوانید. با این عمل، روابط زناشویی که در ایام احرام حرام بود، دوباره حلال می شود.
12. ماندن در منا
• زمان: شب های یازدهم و دوازدهم ذی الحجه.
• کار لازم: از غروب تا نیمه شب در منا بمانید و به عبادت بپردازید.
13. رمی سه جمره
• زمان: روزهای یازدهم و دوازدهم ذی الحجه.
• کار لازم: به ترتیب به سه ستون (جمره اولی، وسطی و عقبه) در منا، 7 سنگ ریزه پرتاب کنید. این کار باید در هر روز تکرار شود.
• خروج از منا: بعد از ظهر روز دوازدهم می توانید از منا خارج شوید.
نکات تکمیلی :
• نیت خالص: در تمام مراحل، نیت شما باید برای رضای خدا باشد.
• رعایت احکام: محرمات احرام را جدی بگیرید تا اعمالتان صحیح باشد.
• دعا و مناجات: از فرصت حضور در اماکن مقدس برای دعا و استغفار استفاده کنید.
• همراهی با کاروان: بهتر است با کاروانی معتبر و تحت نظر روحانی آگاه به احکام سفر کنید.
• آمادگی جسمانی: حج نیازمند استقامت بدنی است؛ پیش از سفر، خود را آماده کنید.
سخن پایانی :
حج تمتع، سفری الهی و فرصتی بی نظیر برای پاکسازی روح و تقرب به خداست که با رعایت دقیق اعمال و نیت خالص، بانوان و مردان را به تجربه ای عمیق از بندگی و وحدت اسلامی می رساند؛ باشد که این عبادت، مقبول درگاه الهی قرار گیرد.
گردآوری: بخش مذهبی ستاره آبی
