به گزارش ایلنا، نزدیک به یک دهه از پافشاری و اصرار کسبه بازار تاریخی تبریز مبنی بر گازرسانی به مجموعه جهانی بازار تبریز می‌گذرد. پافشاری مطالبه‌ای که با روح میراثجهانی این اثر تاریخی منافات دارد و علیرغم مخالفت شدید و واکنش منفی کارشناسان و فعالان میراث‌فرهنگی نسبت به موضوع گازرسانی در بزرگترین و مهمترین بازار مسقف دنیا به‌نظر می‌رسد تلاش و پافشاری کسبه و بازاریان تبریز به مذاکرات متعدد با استانداری و برخی از نمایندگان مجلس بی‌نتیجه نبوده و قول‌هایی برای اقدام سریع گازرسانی از مسئولان استانی گرفته شده است.
به‌طوری که احمد حمزه‌زاده رئیس اداره میراث‌فرهنگی استان آذربایجان شرقی، الزامات میراثی را لازمه اجرای عملیات گازرسانی به داخل مجموعه بازار تبریز عنوان کرده بود. او گفته است: با توافق انجام شده بین هیات امنای بازار و شرکت گاز آذربایجان شرقی قرار است نمونه ای کوچک از گازکشی به صورت آزمایشی اجرا شود تا با بررسی تمام جوانب امر و رصد و کنترل نقاط ضعف نسبت به تعمیم آن به سایر نقاط بازار اقدام شود.
با این حال فعالان میراث‌فرهنگی استان آذربایجان شرقی با وجود طرح‌ها و پیشنهادات متعدد از سوی میراث‌فرهنگی همچنان بر مواضع خود پافشاری می‌کنند و مخالف ورود گاز به مجموعه جهانی بازار تاریخی تبریز هستند.
«مهرداد عظیمی» مدیرعامل انجمن مرمت استان آذربایجان شرقی و فعال میراث‌فرهنگی در این استان در رابطه با مخاطرات گازکشی در مجموعه بازار تاریخی تبریز می‌گوید: مجموعه تاریخی بازار تبریز بزرگترین و مهمترین بازار سرپوشیده جهان به‌شمار می‌رود. این بازار که مساحتی حدود یک کیلومتر مربع دارد، نزدیک به یک دهه است که به‌صورت مداوم با خطر گازرسانی از سوی کسبه تهدید می‌شود.
اصرار به گازکشی با وجود آتش‌سوزی‌های فراوان
عظیمی می‌گوید: این بازار که از بازارچه‌ها، تیمچه‌ها، سراها و کاروانسرهای متعددی تشکیل شده است صرفا با هدف تامین گرمایش قرار است عملیات گازرسانی در آن صورت بگیرد. این درحالی است که بازار سرپوشیده تبریز هزار سال است که هیچ مشکلی به‌لحاظ گرمایش نداشته است اما هم‌اکنون کسبه بازار به بهانه تامین گرمایش و با طرح مطالبه به‌حق از نمایندگان مجلس و استانداری، خواستار ورود گاز به بازار تاریخی تبریز شده‌اند.
این مطالبه از سوی بازاریان تبریز درحالی مطرح می‌شود که در سالهای اخیر مجموعه تاریخی بازار تبریز به‌دلیل زیرساخت‌های نامناسب چند‌ین بار دچار آتش‌سوزی‌های متعدد شده است و به‌گفته فعالان میراث‌فرهنگی، عملیات گازکشی نه‌تنها می‌تواند این اثر منحصربه‌فرد جهانی را در تله انفجار بیاندازد که ورود گاز به بازار تاریخی تبریز در وهله نخست می‌تواند منجر به خروج این اثر ارزشمند از فهرست میراثجهانی یونسکو شود.
اصرار بر عبور لوله گاز به جای احداث نیروگاه کوچک
یکی از کارشناسان میراث‌فرهنگی در استان آذربایجان شرقی نیز با تایید مخاطرات گازکشی در بازار جهانی تبریز به‌موضوع تغییر کاربری‌های مشاغل در بازار پرداخته و می‌گوید: بازار تاریخی تبریز در سده‌های مختلف هیچ‌گونه مشکلی برای گرمایش نداشته است و به‌نظر می‌رسد، طرح موضوع تامین گرمایش صرفا یک بهانه از سوی کسبه‌ای است که در سالهای اخیر تغییر کاربری داده‌اند.
او به ایلنا می‌گوید: علت درخواست بازاریان در سالهای اخیر، تغییر کاربری حجره‌ها و ورود کافه‌ها و رستوران‌ها به‌بازار بوده‌است. کافه‌ها و رستوران‌هایی که حالا تعدادشان در بازار تبریز کم نیست و برای پخت و پز نیاز به مصرف گاز دارند. موضوعی که معاون میراث‌فرهنگی این استان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایلنا به تایید آن پرداخته است.
مدیرعامل انجمن مرمت استان آذربایجان شرقی می‌گوید: میراث‌فرهنگی استان برای تامین گرمایش بازاریان مطالعات متعددی انجام داده است. پیشتر نیز مطالعه‌ای توسط پایگاه میراثجهانی بازار تبریز توسط مشاور متخصص صورت گرفت و قرار شد یک نیروگاه کوچک متعلق به بازار که 50 درصد برق گرمایش و سرمایش بازار را تامین می‌کرد ایجاد شود حتی جانمایی این نیروگاه هم صورت گرفت اما متاسفانه این طرح هم به‌جایی نرسید.
امکان احداث نیروگاه نیست
با ابن وجود «وحید نواداد» معاون میراث‌فرهنگی استان آذربایجان شرقی در این رابطه می‌گوید: ما الزامات میراث‌فرهنگی را درخصوص گازرسانی به‌صورت رسمی اعلام کرده‌ایم. در رابطه با گازرسانی یکی از دستگاه‌هایی که حاکمیتی است و ضابطه اعلام می‌کند وزارت میراث‌فرهنگی است اما دستگاه‌های دیگر دولتی هم در این موضوع دخیل هستند از جمله نظام مهندسی ساختمان که قوانین مرتبط در بحث ایمنی سازه و ساختمان‌ها به‌عهده دارد، شرکت گاز که مشخص می‌کند نحوه گازرسانی به چه شکل صورت بگیرد. همینطور سازمان آتش‌نشانی و شهرداری که آنها نیز ضوابط مرتبط دارند و همچنین اداره کل مدیریت بحران استانداری که در این رابطه نظرات تخصصی خود را اعلام می‌کنند.
او گفت: آنچه که مرتبط با ضوابط ثبت جهانی یونسکو بوده است به همراه مطالعاتی که در این رابطه صورت گرفته توسط میراث‌فرهنگی اعلام شده است. پیشنهادات و آلترناتیوهای مختلفی نیز برای موضوع تامین گرمایش مجموعه بازار تاریخی تبریز توسط میراث‌فرهنگی ارائه شده که بر این اساس لازم است سایر نهادها و دستگاه‌های مرتبط هم ضوابط خود را اعلام کنند تا پس از آن مشخص شود که آیا امکان گازرسانی وجود دارد یا خیر.
معاون میراث‌فرهنگی استان آذربایجان شرقی در پاسخ به این پرسش که آیا دلیل پافشاری کسبه برای موضوع گازرسانی صرفا تامین گرمایش بازار است، گفت: آنچه که بازاریان اعلام می‌کنند در برخی موارد مطالبه به حقی است. چراکه در شرایط فعلی مجموعه بازار تاریخی تبریز نه‌تنها گازرسانی نشده که از سوی دیگر زیرساخت‌های مرتبط با برق نیز به‌اندازه کافی مهیا نیست و تامین گرمایش انجام نمی‌شود.
نواداد افزود: درحال‌حاضر ما در تامین انرژی برق در سراسر کشور با ناترازی مواجه هستیم و زیرساخت‌های موجود در بازار تاریخی تبریز هم این اجازه را نمی‌دهد که برای تامین گرمایش از برق استفاده کند. علاوه بر آن کاربری‌های دیگری هم که در داخل بازار بوجود آمده نیازمند گاز است و این مطالبه‌ای است که بخشی از بازاریان دارند که لازم است موضوع بررسی و پاسخ درست و مناسب به آن داده شود.
او همچنین در پاسخ به سوال که موضوع گازرسانی تا چه میزان می‌تواند تشدیدکننده آتش‌سوزی‌هایی باشد که در سالهای گذشته گریبان بازار جهانی تبریز را گرفته است گفت: بهرحال این یک موضوع تخصصی است و گازکشی می‌تواند یکی از عوامل باشد اما اینکه چقدر می‌تواند تشدیدکننده باشد یا خیر به موضوع مدیریت بحران برمی‌گردد و شرایط خاص خود را دارد. آنچه که تا به امروز اتفاق افتاده برمی‌گردد به زیرساخت‌های برق و موضوعاتی که در این خصوص اتفاق افتاده است.
تامین گرمایش با انرژی های تجدیدپذیر
نواداد افزود: موضوع گازکشی در بازار تاریخی تبریز مربوط به سالهای اخیر نیست از سه دهه پیش و زمانی که بحث گازرسانی در کشور آغاز شد این مطالبه هم در بازار ایجاد شد اما اخیرا این فشار از سوی بازاریان و مطالبه عمومی رنگ بیشتری به‌خود گرفته است. در سده‌های گذشته وقتی گازرسانی وجود نداشت تنها بازار نبود تمام نقاط کشور از روش‌های دیگری به‌غیر از گاز بهره می‌جستند.
او گفت: با توجه به جلسات متعددی که با بازاریان و هیات منای بازار به‌همراه مطالعات میدانی که مشاور در بازار انجام داده به‌این نتیجه رسیده‌ایم که ما حتی برای تامین نفت هم مشکل داریم و اینگونه نیست که بازاریان بتوانند به‌راحتی نفت تامین کنند بنابراین پیشنهادات مختلفی برای تامین گرمایش توسط مشاور انجام شده تا به این مطالبه پاسخ درست داده شود. درواقع حرف ما این نیست که گازرسانی انجام بشود اما می‌توانیم راه‌حل‌های جایگزین که شامل استفاده از سیستم‌های موتورخانه مرکزی یا انرژی‌های تجدیدپذیر تامین انرژی بازار تاریخی تبریز را انجام دهیم.
