خشونت و تجاوز علیه زنان

خشونت و تجاوز علیه زنان-یک مثلث،پائینش یک مربع.دو تا پنجره با پرده های رنگی و یک در کوچک : یک خانه میان چند تا درخت سبز و گلهای قرمز و زرد . یادتان هست ؟ اولین تصویر نقاشی های کودکانه را می گویم . چرا اولین موضوعی که در ذهن نقش می بندد، خانه است؟ چرا خانه و خانواده را محوری ترین و اولین نهاد یک جامعه می دانند؟

“خانواده “از آن جهت مهم و اساسی است که پایه های شخصیتی انسان را پی ریزی می کند.از آن جهت قابل تامل و بررسی است که قادر است یک دانشمند بسازد،یک انسان وارسته،شاید هم یک بی سواد ، یک روح شیطانی.

خانواده از هر نوعش که باشد،سفید یا سیاه ، فقیر یا غنی ، غربی یا شرقی ، همه و همه ، کارکردهایی دارد که قابل تامل است.قصد داریم در سه مقاله،خانواده را از منظر غربی بودن و شرقی بودن مورد بررسی قرار دهیم.اهمیت این سلسله مقالات در این است که تمام موارد اشاره شده  از نگاه خود غربیان و بیان خود آنها می باشد.

خشونت خانگی

خانه را پناهگاه امن و آسایش می نامند،اما آنچه گاهی میان این چهار دیواری اتفاق می افتد ، چیزی جز امنیت و آرامش است:خشونتی است که  تجربه ی بسیاری از زنان غربی  می شود . یک متفکر غربی “خانه ” را خطرناکترین مکان در جامعه ی امروزی می داند.

خشونت خانگی بلای اجتماعی جدیدی نیست،بلکه به قول آنتونی گیدنز–جامعه شناس انگلیسی- “در سده های میانه و اوایل صنعتی شدن یک جنبه ی متداول هر ازدواج بوده است .تا اواخر قرن نوزدهم،هیچ قانونی در انگلستان وجود نداشت که مانع از آن شود که مرد همسرش را مورد آزار جسمی قرار دهد ، به استثنای آسیب جدی یا قتل.در یک بررسی گزارش شده است : بعضی زنان به نحو دلخراشی مجروح گردیده اند ، آنها از شکستگی استخوانها ، زخم های چاقو و جراحات شدید رنج می برند.بعضی ها را با صندلی بر سرشان کوفته اند،بعضی را از پله به پائین پرتاب کرده اند و در پای یک نفر با چکش میخی را فرو برده اند . “(1)

” در انگلستان از هر چهار قتل یک قتل توسط یکی از اعضای خانواده علیه دیگری صورت می گیرد “(2)

آنچه در اذهان وجود دارد این است که زنان در غرب، تحت “حمایت قانون” از این گونه خشونت ها به دور هستند ، اما مطالعه ی آمارها از منابع خودشان ، و بررسی پناهگاه های زنان مضروب ، خلاف آن را نشان می دهد.نگرش پلیس که معمولا از سیاست عدم مداخله در “اختلافات خانوادگی ” پیروی می کند ، غالبا هیچ کمکی به زنان نمی کند.هنگامی که از پلیس کمک خواسته می شود، آنان مداخله ی خود را به آرام کردن مشاجره محدود می کنند ، نه پیگیری اتهامات.

جالب اینجاست که ” از هر چهار زن و شوهر آمریکایی تقریبا یکی عقیده دارد که شوهر می تواند دلیل موجهی برای زدن زن داشته باشد ” (3)

آنچه در غرب تهدیدی برای امنیت زنان است ، خشونت در خانه ها و آزار و تجاوز جنسی در محیط کار است .

آزار و تجاور جنسی-آنچه در غرب تهدیدی برای امنیت زنان است، خشونت در خانه ها و آزار و تجاوز جنسی در محیط کار است.آزار جنسی در محل کار می تواند به عنوان استفاده از اقتدار شغلی یا قدرت ، به منظور تحمیل خواسته های جنسی تعریف شود : مانند زمانی که به یک کارمند زن گفته می شود که یا به یک برخورد جنسی رضایت دهد یا اخراج شود . این موارد برای برخی مردان غربی امری متداول و معمول است ، اما زنان غربی حتی بی زیان ترین رابطه  را نوعی اهانت به خود می دانند. جالب است بدانیم که زنان در غرب ، باید یاد بگیرند  از نظر جنسی جذاب باشند تا بتوانند شغلی مناسب به دست آورند ، و در عین حال دسترسی ناپذیر باشند ، تا از لحاظ روحی مورد آسیب قرار نگیرند.

“ارزیابی میزان تجاوز جنسی با هر دقتی بسیار دشوار است.تنها نسبت اندکی از تجاوزات جنسی عملا به اطلاع پلیس می رسد و در آمارها گزارش می شود . رقم واقعی ممکن است تا پنج برابر آنچه آمار رسمی نشان می دهد باشد.یک بررسی درباره 1236 زن در لندن آشکار ساخت که از هر شش تن یک تن مورد تجاوز قرار گرفته بودند،از هر پنج تن بقیه یک تن توانسته بود با مبارزه مانع شود ، و نیمی از تجاوزات جنسی یا در خانه ی زن یا در خانه ی تجاوزکننده رخ داده بود .”(4)

زنان در غرب ، باید یاد بگیرند  از نظر جنسی جذاب باشند تا بتوانند شغلی مناسب به دست آورند ، و در عین حال دسترسی ناپذیر باشند ، تا از لحاظ روحی مورد آسیب قرار نگیرند .

سوزان براون میلر در نظریه ی خود تحت عنوان ” تجاوز جنسی و اضطراب زنان ” می گوید : همه ی زنان غربی ، قربانیان تجاوز  هستند زیرا زنانی که هرگز مورد تجاوز قرار نگرفته اند نیز دچار اضطراباتی مشابه زنانی که مورد تجاوز واقع گردیده اند می شوند .او “تجاوز جنسی ” را جزئی از یک نظام تهدید مردانه می داند که همه ی زنان را در ترس و وحشت قرار می دهد.براون میلر در نظریه ی خود ، فهرستی از بایدها و نبایدها برای زنانی که سعی دارند خطر تجاوز  را کاهش دهند می آورد . در این مجال ، به چند مورد از موارد این فهرست اشاره می کنیم تا  شاهدی باشد بر نمایانی وضعیت غرب :

– “اگر به آپارتمان جدیدی نقل مکان کردید ، قفل ها را عوض کنید.

– از تنها بودن در خیابان یا محوطه دانشکاه در اواخر شب احتراز کنید . در هر حال یک سلاح عملی در دست داشته باشید مانند : سنجاق کلاه ، چنگال آشپزخانه ، سوت پلیس ، …

– اگر مورد حمله قرار گرفتید ، فریاد نزنید ” تجاوز” فریاد بزنید ” آتش”

– تنها با یک مرد سوار آسانسور نشوید” (5)

نقش مهم زن مسلمان در خانواده، تدبیر امور داخلی خانواده و نظارت مسئولانه برای کانون پرمهر است.

منزلت زن

با توجه به آنچه در رابطه با “خشونت و تجاوز” گفته شد ، می توان صراحتا به زنانی اشاره کرد که قربانیان تجدد توخالی و ظاهرفریب غرب هستند . تمدنی که به ظاهر شعار”برابری جنسی ” می دهد ، ولی در باطن ، زنان را به قول داستان نویس و منتقد اجتماعی فرانسوی – سیمون دوبووار-  “جنس دوم” می نامد.

برآنیم تا در انتهای اولین مقاله ، منزلت زن را از منظر اسلام ، و از بیان علی (علیه السلام) بیان نمائیم :

«مردی که همسرش را بیازارد، نماز و هیچ کار خیری از او نزد خداوند پذیرفته نیست و نخستین کسی است که وارد آتش می‌شود.» (6)

امام علی(ع) همچنین می‌فرماید: «هر که به اهل خانواده ی خود بدی کند، از او امید احسانی نسبت به دیگران نمی‌رود.» (7)

امام علی(ع) در این باره به نقل از پیامبر(ص) می‌فرماید: «احترام بانوان را پاس نمی‌دارد، مگر کسی که بزرگوار و کریم است و به ایشان اهانت نمی‌نماید مگر کسی که پست و فرومایه است.» (8)

امام علی(ع) تمام سعی خویش را به‌کار می‌بست تا مردان جامعه، جایگاه ارزشمند زنان را درک کنند و بدانند که همسر و اعضای خانواده، بیش از هر چیز به مهر و محبت نیاز دارند و هیچ‌گونه خشونت و بی‌حرمتی شایسته ی آنان نیست.

یکی از مسائل مورد توجه بزرگان دین اسلام، دور نگهداشتن زنان از تهدیدها و آسیب‌های روحی و جسمی است. در حالیکه در غرب، بسیاری از زنان قربانی ناملایمات اخلاقی و جنسی می شوند.

علی(ع) برای حفظ شخصیت زن و جلوگیری از آسیب‌های جسمی و روحی وی، به مواردی اشاره می‌کند. از نگاه آن حضرت، زن می‌تواند با حفظ حریم خود، در جامعه حضور یابد و در فعالیت‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شرکت کند و مانع تعدی بیگانگان شود.

علی(ع) به زنان توصیه می‌کند هنگامی که برای تحقق مسئولیت‌های اجتماعی، در اجتماع و محافل عمومی حضور می‌یابند، حریم و پوشش مناسب داشته باشند. در این صورت، او در برخوردهای اجتماعی از مصونیت لازم برخوردار می‌شود.

دین اسلام برای خانواده اهمیت محوری قائل است. زنان و مردان هر یک در سیستم اجتماعی، دینی و تربیتی خانواده، وظیفه و نقشی کلیدی برعهده دارند. نقش مهم زن مسلمان در خانواده، تدبیر امور داخلی خانواده و نظارت مسئولانه برای کانون پرمهر است.

در مقاله ی بعد بحث ازدواج و طلاق ، و خانواده های تک سرپرست را مورد بررسی قرار خواهیم داد./تبیان

***خشونت و تجاوز علیه زنان***

پی نوشت ها :

1- گیدنز، آ ، جامعه شناسی ، ص  218، 1379، تهران ، نشر نی

2- همان ، ص449

3- همان ، ص450

4- همان ، ص 220

5- همان ، ص 223

6- وسائل، ابواب احکام الاولاد، باب 7خ1

7- ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه،ج12، ص163

8- علائی رحمانی، ف، نهج‌الفصاحه؛  (به نقل از کتاب زن از دیدگاه نهج‌البلاغه)