اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی نوعی اختلال خلقی و بیماری روانی است. از اختلال دو قطبی با عنوان اختلال خلقی دو قطبی و یا افسردگی شیدائی نیز نام برده می‌شد.
کسی که دچار اختلال دوقطبی است دچار نوسانات و تغییرات خلقی شدید می‌باشد. این نوسانات معمولا هفته ها یا ماها طول می‌کشد و با انچه مردم عادی در زندگی روزمره تجربه میکنند بسیارمتفاوت است.
• خلق افسرده: احساس شدید افسردگی
• خلق شیدا: احساس شادمانی بسیار و ناامیدی
• خلق مختلط: به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بیقراری و فعالیت بیش از اندازه ناشی از شیدائی.
شیوع اختلالات دو قطبی
• در حدود یک نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگی خود دچار این اختلال می‌گردد.
• معمولا این اختلالات در آخر دوره نوجوانی یا اوائل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا می‌کند و در سنین بالاتر از 40 سال این اختلالات غیر معمول است.
• مردان و زنان به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلالات قرار دارند.
انواع اختلال دو قطبی
بیماری اختلال دو قطبی که یکی از انواع اختلالات روانی می باشد انواع مختلفی دارد اما بطور عام میتوان آن را به نوع 1 و نوع 2 تقسیم کرد. در نوع 1 بیمار بین شیدایی و اختلال افسردگی اساسی در نوسان است، در نوع 2 بیمار بین نیمه شیدایی و اختلال افسردگی اساسی در نوسان است.
اختلال دو قطبی نوع 1
حد اقل یک دوره خلق شیدا به مدت یک هفته وجود دارد.اگرچه بیشتر مبتلایان دوره افسردگی را هم تجربه میکنند ولی بعضی از انها فقط دوره شیدائی را تجربه میکنند.
اختلال دو قطبی نوع 2
در این نوع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق شیدایی کم است. این نوع به نام شیدائی خفیف (Hypomania) نامیده می‌شود.
اختلال دو قطبی با تناوب سریع
در این دسته بیش از 4 بار نوسان روحی در طول یکسال وجود دارد. این نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبی دیده می‌شود و میتواند با هر کدام از انواع 1 یا 2 همراه باشد.
علل اختلالات دوقطبی
دلیل قطعی برای این اختلالات دوقطبی شناخته نشده، اما تحقیقات نشان می‌دهد که:
اختلالات دوقطبی منشائ ارثی دارد. به عبارتی ژن‌ها بیشتر از تربیت در این اختلالات موثرند.
ممکن است مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روحی را به عهده دارد عامل این اختلالات باشد. به این دلیل است که این اختلالات با دارو قابل درمان هستند.
نوسانات خلقی ممکن است گاهی توسط استرس و یا بیماری بوجود بیایند.
• تفاوت‌های بیولوژیکی
محققان بر این باورند که تغییرات فیزیکی بارزی در مغز افراد مبتلا به اختلالات دو قطبی دیده شده است و تاثیر و اهمیت این تغییرات در بروز این امر هنوز نامشخص است، اما در نهایت میتواند در کشف علت دقیق این بیماری کمک کند.
• انتقال دهنده‌های عصبی
عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز یا همان انتقال دهنده‌های عصبی نقش قابل توجهی در اختلال دو قطبی و دیگر تغییرات خلق و خوی داراست.
• هورمون‌ها
تغییرات هورمونی نیز ممکن است در ایجاد و یا تحریک این بیماری دخیل باشد.
• وراثت
اختلال دوقطبی در بستگان خونی (مانند خواهر و برادر و یا پدر و مادر) شایع‌تر است. محققان در حال تلاش برای یافتن ژن موثر در بروز این بیماری هستند.
• عوامل محیطی
استرس، تجاوز و یا تجربیات تلخ و آسیب زا در زندگی فرد ممکن است نقش مهمی در اختلال دو قطبی را بازی کند.
علایم اختلالات دو قطبی
علائم بیماری بستگی به این دارد که خلق شما به سمت افسردگی یا شیدائی تغییر کرده باشد.
1- افسردگی
احساس افسردگی احساسی است که همه ما در طول زندگی آنرا تجربه کرده ایم. این احساس میتواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگی کمک کند. اما در افسردگی بالینی یا اختلالات دوقطبی این احساس افسردگی بسیار شدید تر است.
در این حالت احساس افسردگی برای مدت طولانی باقی می‌ماند و حتی انجام امور عادی زندگی را سخت یا غیر ممکن می‌سازد.
2- شیدایی یا هیجان
شیدایی یک احساس خوشحالی، افزایش انرژی و خوش بینی بیش از اندازه است. این حالت میتواند آنقدر شدید باشد که فکر کردن و قضاوت شما را تحت تاثیر قرار دهد
ممکن است تفکرات عجیبی راجع به خود داشته باشید، تصمیمات بدی بگیرید و به صورت شرم آور، مضر و گاهی خطرناک رفتار کنید.
مانند حالت افسردگی، در این حالت هم زندگی فرد مختل می‌شود و میتواند روابط و کار فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در حالتی که این حالت خیلی شدید نباشد به آن شیدائی خفیف میگویند.
درمان اختلالات دو قطبی
اگر گمان می‌کنید که خود یا فرد دیگری دچار بیماری اختلال دو قطبی شده‌اید باید به درمانگاه روانپزشکی مراجعه کنید.
در آنجا ابتدا یک تشخیص اولیه از وضعیت شما میدهند وبعد بررسی های بیشتری انجام خواهد شد که نشان می‌دهد آیا شما به بیماری اختلال دوقطبی مبتلا هستید یا خیر. (مطلب پیشنهادی: تست اختلال دوقطبی)
مداوای اختلال دوقطبی لازم است زیرا بیماری میتواند بروی همه زندگی شما تاثیر بگذارد و خطر خودکشی زیاد است.
• اگر دچار بیماری اختلال دوقطبی هستید نیاز به مداوا با دارو دارید برای اینکه مانع از حمله بیماری شوید و از خطر یک دوره تازه‌ی بیماری جلوگیری کنید.
• هم شما و هم اطرافیان شما لازم است که درباره این بیماری اطلاعات بیشتری داشته باشید.
• نشانه‌های شروع آن را بدانید تا خطر بروز دوباره آن را کاهش دهید.
• روان درمانی و یک گفتگوی خوب با درمانگرتان، مهم است.
• اگر شما یا اطرافیانتان متوجه نشانه‌های شروع بیماری شده‌اید، برای جلوگیری از دور تازه‌ی بیماری، یک روش دیگر داشتن یک برنامه عمل است.
• همچنین مرخصی استعلاجی در طول یک دوره و حتی بستری شدن در بیمارستان نیز میتواند لازم شود.
گردآوری: بخش روانشناسی ستاره آبی
